Provincies: binnen een jaar rigoureus stikstofplan

Provincies moeten van minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) voor 1 juli 2023 hun gebiedsaanpak presenteren om de uitstoot van stikstof sterk te verminderen. In een aantal gebieden, zoals de Gelderse Vallei en delen van Brabant en Limburg, moet die worden gehalveerd. De provincies willen geld zien en betere regelgeving.     

Natuuranalyse

Het halveren van de stikstofuitstoot zal in gebieden tot grootscheepse veranderingen leiden, bevestigt de natuuranalyse van het ministerie van Landbouw. Uit die analyse blijkt dat in de Gelderse Vallei, vlak naast de Veluwe, de stikstofuitstoot met 58 procent omlaag moet. En ook voor Noord-Brabant, de provincie met de hoogste stikstofuitstoot, ligt een enorme klus. In Limburg moet de stikstof meer dan gehalveerd worden. In beschermde natuurgebieden moet de uitstoot zelfs met minstens 95 procent omlaag, en in de ring rondom deze gebieden met 70 procent. 

Richtinggevende doelstellingen

Minister Van der Wal stuurde de 'richtinggevende doelstellingen' per gebied vrijdag naar de Tweede Kamer. Ze zijn ingrijpend voor voornamelijk boeren. Volgens het RIVM komt 45 procent van de stikstofneerslag uit de agrarische sector. In sommige gebieden zullen veel boeren weg moeten, of op een andere manier hun uitstoot fors moeten verminderen.

Een jaar tijd

Hoewel het kabinet hoopt boeren eindelijk duidelijkheid te geven, krijgen de uitvoerende provincies nog enige tijd en veel bewegingsruimte om de doelen te halen. 1 juli 2023 moeten zij met hun gebiedsaanpak komen. Daarin kunnen zij afwijken van de bepaalde stikstofdoelen per gebied, maar de natuurdoelen moeten wel worden behaald. Bijna driekwart van de gevoelige natuur moet weer op een voor de natuur veilig niveau komen (onder de zogenoemde kritische depositiewaarde).

Op de schop

Landelijk betekent dit dat de stikstofuitstoot gehalveerd moet worden en in sommige gebieden zal de ruimte volledig op de schop moeten worden genomen om tot hogere doelen te komen. In gebieden waar goed geboerd kan worden (zonder problemen met water, bodem en natuur) zal de stikstofuitstoot met zo'n 12 procent omlaag moeten, veelal door landelijke maatregelen. Op veel andere plekken moet de uitstoot bijna gehalveerd worden.

Ring

Rondom stikstofgevoelige natuurgebieden zal de uitstoot met 70 procent moeten worden verminderd, maar hoe breed die 'ring' is, mogen provincies deels zelf invullen. In de beschermde Natura 2000-gebieden moet de stikstof met 95 procent omlaag. Dat betekent dat er nauwelijks ruimte is om te boeren, hoewel het ministerie opmerkt dat er agrarische activiteiten bestaan als 'bewust onderdeel van bijvoorbeeld natuurbeheer'. Daar moet dan een 'passende oplossing' voor worden gevonden.  

Claim

Limburg zal een claim indienen bij de minister zodra duidelijk is welke maatregelen in de provincie genomen moeten worden om de emissie van stikstof fors terug te dringen. De provincie staat landelijk gezien procentueel voor de grootste opgave om deze emissie terug te dringen, gemiddeld met 52 procent. Per gebied kan dat verschillen, op sommige plaatsen is de reductie van stikstofemissie veel hoger als doel gesteld, aldus een woordvoerster van verantwoordelijk gedeputeerde Geert Gabriëls (stikstof en natuur).

Transitie

De provincie gaat eerst in kaart brengen waar wat moet gebeuren. 'Dat verschilt per gebied', aldus de woordvoerster. Ze benadrukt dat boeren, en zeker jonge boeren, perspectief op een toekomst moeten blijven houden. De provincie gelooft in transitie boven opkoop. 'We zijn al maanden in gesprek met de agrariërs, we weten hoe heftig dit is. Boeren, zeker jonge boeren, moeten perspectief blijven houden op een toekomst.'

Wetgeving

Maar er speelt nog iets: ook de wetgeving moet veranderen. 'We verlenen nu natuurvergunningen omdat we geen wettelijke basis hebben die te weigeren. We weten vooraf dat die zal worden aangevochten. Om dit op te lossen is nieuwe wetgeving nodig.' De provincies Noord-Brabant en Gelderland komen later met een reactie op de stikstofplannen van het kabinet.

Niet gemakkelijk

Volgens het Interprovinciaal Overleg (IPO) zal het niet gemakkelijk worden om de stikstofplannen van het kabinet te verwezenlijken. De plannen vragen om nadere bestudering. 'We komen in een ingewikkeld maar noodzakelijk gesprek met alle betrokkenen. Het zal niet gemakkelijk zijn om concrete afspraken met elkaar te maken. Maar omdat we onze gebieden goed kennen en het samen doen, heb ik er vertrouwen in dat we zullen slagen', zegt de woordvoerder. (ANP)