Zuid-Holland laat meubels maken van bermmaaisel

Als de leden van Provinciale Staten dit najaar het gerenoveerde provinciehuis van Zuid-Holland betrekken, kunnen ze neerzijgen op meubels die deels zijn gemaakt van maaisel van bermgras. Op dit moment gaat het nog om een bescheiden aandeel: vijf zitplekken en een tafel. 'Nu gaat het erom te kijken of we het voor het hele provinciehuis kunnen leveren', zegt Livio Bod van Spaak Circular Solutions, dat voor de provincie een circulaire oplossing voor het bermgrasmaaisel bedacht.

Zeep

Het maaisel dat ter compostering wordt afgevoerd van 674 kilometer provinciale berm bevat namelijk nog volop waardevolle stoffen. Tijdens een pilot is gezocht naar een manier om die eruit te halen en er nieuwe producten van te maken. Spaak, dat eerder meedeed met een startup-programma van de provincie, ontwikkelde een techniek om vezels en eiwitten uit het maaisel te halen. Van de eiwitten kan zeep worden gemaakt, van de vezels meubelpanelen.

Veel geld

Spaak is geen meubelmakersbedrijf, maar bedenker van circulaire oplossingen in de brede zin van het woord. Door de grondstofschaarste, zo meldt het bedrijf op zijn website, moeten we 'op een andere manier omgaan met biomassa. 'Spaak richt biomassaketens daarom opnieuw in', belooft het bedrijf. Bod legt uit: 'Composteren kost gewoon veel geld. We wilden kosten vermijden en er tegelijkertijd dingen uit halen.'

Opschalen

Ook al worden de meubelpanelen nu nog op kleine schaal gemaakt, volgens Bod is het nu al een goedkopere verwerkingsmethode dan composteren. 'Als we kunnen opschalen kunnen we de kosten nog lager maken, wel vijftig procent', meent hij. Het bedrijf wil de verwerking van bermmaaisel binnen een of twee jaar opschalen naar 30.000 ton per jaar. Daarvan wil het 20 procent inzetten als grondstof voor meubelpanelen. De bulk van het maaisel eindigt na bewerking als biochar, een product dat kan dienen als bodemverbeteraar of in de tuinbouw als vervanger van het veensubstraat dat daar nu wordt gebruikt. Van een klein deel van het maaisel worden zeepjes gemaakt.

Plafondpanelen

Voor de provincie Zuid-Holland maken de meubelplaten van bermgras deel uit van een bredere beweging om de circulaire economie van de grond te tillen. Dat begint al met de keuze om het provinciehuis te renoveren in plaats van een nieuw provinciehuis op te trekken, zegt gedeputeerde Meindert Stolk (CDA) van economie en milieu. 'We hebben in het gebouw gekeken welke materialen opnieuw gebruikt kunnen worden. Dat doen we ook bij verdere inrichting. Dat gaat van isolatiemateriaal tot plafondpanelen.'

Oud tapijt

Welk percentage hergebruikt wordt, 'dat is een van de lastige dingen als je het hebt over circulair: hoe meten we dingen? Een voorbeeld: we hebben oud tapijt dat niet meer herbruikbaar was, maar we hebben het wel gebruikt als isolatiemateriaal. Hoe druk je dat uit in percentages? Dat is ingewikkeld. 100 procent gaan we niet halen, maar tussen de 70 en 80 procent moet het zeker worden.'

Inplannen

Vloerbedekking lostrekken, versnipperen en er isolatiemateriaal van maken ... dat klinkt bewerkelijk en duur. 'Het belangrijkste is dat je dat van het begin af aan meeneemt in je aanbestedingsprocedure', reageert Stolk. 'Dat je als opdracht meegeeft: "Dit is onze ambitie; neem dat mee in je voorstellen." Dan hoeft het volgens mij niet heel veel duurder te worden, maar je moet het wel tijdig kunnen inplannen. Eigenlijk leg je de uitdaging bij de potentiële bedrijven neer: kom maar met ideeën. Je probeert ze aan te jagen, te prikkelen.'

Juiste loketten

Dat probeert de provincie ook buiten de renovatie van het provinciehuis om te doen in zogenaamde vernieuwersnetwerken. In dat verband noemt Stolk als voorbeeld een recentelijke ontmoeting met een ondernemer die isolatiemateriaal maakt van groene reststromen, maar niet weet hoe hij aan de eisen van het Bouwbesluit kan voldoen. Typisch een rol die de provincie moet pakken, meent Stolk. 'We hebben hem gekoppeld aan de juiste loketten om het materiaal toe te laten op de markt. En we hebben hem gekoppeld aan een gemeente waar hij zich graag wil vestigen.'

Knuffelprojecten

Op zo'n manier ging het ook met Spaak, dat volgens Livio Bod vooral voor de verkoop van biochar snel klanten denkt te kunnen vinden. Bod is blij met het provinciale duwtje in de rug. 'Wat goed werkt is contacten bieden, ingangen bieden naar partijen die dit soort oplossingen nodig hebben, zoals gemeenten en waterschappen', zegt hij. 'Wat de provincie nog meer zou kunnen doen? Regels vaststellen voor de CO2-uitstoot van het verwerken van bermgras. Dan wordt iedereen in de keten scherp. En dat ze meer inzetten op grootschalige projecten en niet alleen knuffelprojecten. Kijk, wij maken er ook zeepjes van, maar richt je vooral op projecten waar de meest impact zit.'

Het is de week van de circulaire economie. Eerder berichtte Binnenlands Bestuur over Horst aan de Maas, dat nu al het VANG-doel heeft gehaald en over hergebruik van bouwmaterialen.