Holwerd aan Zee is haalbaar
Het project om het Friese dorp Holwerd weer met de Waddenzee te verbinden is wat betreft duurzaamheid, samenwerking en financiële en maatschappelijke haalbaarheid in orde.
Het project Holwerd aan Zee is in principe uitvoerbaar. Dat blijkt uit een haalbaarheidsonderzoek, waarin de duurzaamheid, de samenwerking en de financiële en maatschappelijke haalbaarheid van het project, dat het Friese dorp Holwerd moet verbinden met de Waddenzee, is beoordeeld. Wel zijn er nog vragen of het project inderdaad voldoende geld zal opleveren.
Economische boost
Het begon met een plan van vier bewoners van het Friese dorp Holwerd om de Friese noordkust een economische boost te geven. Door een natuurverbinding te maken tussen de Waddenzee via de Holwerter Feart naar de Friese Meren, zou het gebied weer aantrekkelijk moeten worden voor toerisme en recreatie, zou er bespaard kunnen worden op de baggerkosten voor de vaargeul naar Ameland en zou de regio een economische kansen krijgen. De vier wisten met hun plan de gemeentelijke en provinciale politiek achter zich te krijgen. Ook de regionale ondernemers waren enthousiast. Voorwaarde was wel dat het plan haalbaar zou zijn.
Overwegend positief
Uit een onderzoek dat afgelopen maandag werd gepresenteerd door het Programma naar een Rijke Waddenzee en het Deltaprogramma Waddengebied, blijkt dat dit inderdaad het geval is. Op alle drie onderzochte criteria – duurzaamheid, samenwerking en financiële en maatschappelijke haalbaarheid – scoort het project overwegend postief.
Financiële haalbaarheid
Enige vraagtekens zetten de onderzoekers wel bij de financiële haalbaarheid. Die is afhankelijk van de mate waarin daadwerkelijk kosten worden bespaard op het baggeren van de vaargeul en de extra opbrengsten die de toename van het toerisme en de recreatie opleveren. Deze twee zaken zijn cruciaal voor het slagen van het plan. De onderzoekers bevelen dan ook aan het plan op deze punten verder door te rekenen.
Kosten en baten
In het onderzoek is ook een raming van de kosten gemaakt op basis van een voorlopige schets. Daar zijn 15 werkzaamheden in opgenomen, zoals: de aanleg van een dijklichaam en een valmeer, de aanleg van een promenade, zes bruggen, nieuwe vaarwegen en een ontsluitingsweg van Holwerd naar de pier. In totaal worden de aanlegkosten van Holwerd aan Zee geraamd op 148 miljoen euro.
Voorzichtige inschatting
‘De kosten zijn één kant van het verhaal’, nuanceert procesbegeleider Canisius Smit namens het Programma naar een Rijke Waddenzee. ‘Het plan levert ook geld op. Uit een eerder onderzoek naar de kosten en baten blijkt dat het project per saldo positief uitpakt. Vooral de besparing op de baggerkosten voor de vaargeul naar Ameland kan geld opleveren. Maar het gaat hier om een voorzichtige inschatting met onzekerheidsmarges. Toch zijn de eerste berekeningen interessant genoeg om het plan nader te onderzoeken.’
Totaalpakket
Het onderzoek sluit af met een aantal aanbevelingen. Zo moet er een budget vrijkomen van circa 3 miljoen euro om de plannen verder door te rekenen. Dit zou moeten worden gedaan door de meest belanghebbende partijen. Verder waarschuwen de onderzoekers voor ‘cherry-picking’, oftewel alleen de mooiste punten uit het programma uitvoeren, omdat de kracht van Holwerd aan Zee volgens Smit juist ligt in het totaalpakket.
Luchtkasteel of haalbare kaart?
Ook na het symposium van 9 februari vindt ik ?#?Holwerdaanzee? een mooi plan met dito uitstraling. Hoewel het enthousiaste publiek het initiatief van onder af lijkt te steunen liet de presentatie toch een meer klassieke top-down benadering liet zien. Geen echt onverwacht standpunt, gelet op de belangen.
De realiteit is echter, zo bleek o.a. uit de presentatie van bureau Rho, dat het plan moeilijk valt te onderbouwen met harde cijfers en antwoorden. Aan de onkosten kant staan het baggeren (zo'n 35 miljoen) en de onteigening van 10-tallen hectares landbouwgrond tegen een gemiddelde prijs van 1,5 maal de grondwaarde. Aan de batenkant staan de (boot)toeristen en maximaal 6.000 bedden. Dit laatste staat gelijk aan ongeveer 413.000 bezoekers per jaar. (Cijfers HaZ). Met name deze twee factoren drukken zwaar op de projectbalans. Om het plan echt goed door te kunnen rekenen moet eerst nog 3 miljoen onderzoeksbudget op tafel komen.
148 miljoen + 3 miljoen is veel (belasting)geld. De afschrijvingskosten (amortisering) over een eeuw komen daarmee op ruim 1,5 miljoen per jaar, maar zijn verdedigbaar. Aan baten staat daar ongeveer € 853.000,= tegenover. Een financieringstekort dus van ongeveer € 657.000,= per jaar. Om dit begrotingsgat te dichten moet men besparen op het baggeren en de inkomsten (toeristenbelasting etc.) verhogen door meer instroom van (boot)toeristen. Deze klassieke rekenfout kwam tijdens het symposium dan ook naar boven drijven in de uitleg van bureau Rho; het vissen in dezelfde (bootjes)vijver. Het faciliteren van waterrecreanten, zoals bijvoorbeeld de noordelijke elf stedenvaarroute, het Sud-Ie project of staande mastroutes, brengen namelijk niet de (vele) nieuwe passanten waarmee toch al te vaak wordt geschermd. Men neigt ook hier dus naar zich toe te rekenen.
Ook het effect van de directe werkgelegenheid door ‘Holwerd aan Zee’ is tijdelijk, terwijl de structurele werkgelegenheid in hoge mate afhankelijk is van het succes. En hoewel de nood steeds verder oploopt en noordoost Friesland ?#?krimpt?, blijft het nog zeker 10 jaar schipperen voor #Holwerdaanzee om naar een stabiele en economisch veilige haven te laveren.
Ter vergelijking: voor 151 miljoen kan het spoorfietstracé van Jelsum - Oostmahorn (42 kilometer) ruim 14 keer worden aangelegd. De economische bijdrage van dit door de stichting ?#?NFLS? bedachte spoorfietsplan kan dit voorjaar al van start tussen Jelsum en Stiens. De winstgevendheid kan daarna verder worden uitgewerkt en oplopen naar meer dan 1 miljoen per jaar. Het project creëert 10-tallen banen en brengt de zelfde (projectmatige) verbindingen tot stand als Holwerd aan Zee. Het plan speelt quitte in 20 jaar tijd en laat een paar honderd lokale ondernemers op eigen niveau participeren. Daarnaast werkt het Dockumer Lokaeltsje als marketinginstrument voor de hele regio (inclusief Holwerd aan Zee) en behoort het tot het sterkste DNA van Friesland. (Zie: http://www.dokkumerlokaaltje.com/wachtkamer-docu …
Beide plannen kunnen elkaar duurzaam versterken, maar dat is wel een (politieke) keuze. Ik stem (tot nader order) nog voor B, want luchtfietsen kan altijd nog.
Een bekend verschijnsel in verkiezingstijd!