Milieu ondergeschikt bij inkoop materialen door overheid

Slechts 8 procent van de mensen die betrokken zijn bij de inkoop van materialen voor overheidsprojecten, wegen milieubelangen mee bij hun keuze. Lage kosten en levensduur worden belangrijker gevonden. Dit is de belangrijkste conclusie in het rapport ‘Het bos verdient beter’, waarbij 100 overheidsprojecten in de grond,- weg- en waterbouw zijn onderzocht.

Weinig kennis
Milieuaspecten spelen een ondergeschikte rol bij de inkoop van materialen in de grond-, weg- en waterbouw. Duurzaam inkopen is weliswaar een speerpunt aan de beleidskant, maar in de praktijk blijkt dat het milieubelang niet of nauwelijks meeweegt. Als er al gebruik wordt gemaakt van duurzaam hout, dan komt dat meestal omdat een medewerker er toevallig kennis van heeft en zich betrokken voelt bij verduurzaming. Maar aandacht voor duurzame materiaalkeuzes is zelden structureel ingebed in de overheidsorganisatie, stellen de onderzoekers van FSC, de internationale keurings- en certificeringsinstantie voor verantwoord bosbeheer.

Niet gecontroleerd
Bij vrijwel alle projecten die werden onderzocht is in de bestekken en contracten vastgelegd dat er duurzaam hout gebruikt zou worden. Maar zeventig procent van de overheidsopdrachtgevers werkt niet met gecertificeerde aannemers, waardoor het niet aantoonbaar is of deze daadwerkelijk duurzaam hout leveren. Dit wordt ook nauwelijks gecontroleerd. Slechts 6 procent van de projecten is op de juiste manier gecontroleerd of er inderdaad duurzaam hout is gebruikt.

Milieuschade
De overheid is zeer actief in de grond-, weg- en waterbouw als opdrachtgever bij de bouw van bijvoorbeeld bruggen, beschoeiingen en steigers. Daarbij worden veel verschillende materialen gebruikt. Uit een onderzoek uit 2013 dat in opdracht van de Rijksoverheid is opgesteld, blijkt dat het gebruik van materialen als staal, beton en composiet het meest milieuschade ontstaat, met name bij de productie van deze bouwmaterialen.

Aanbod sterk gestegen
Door consequent te werken met daarvoor gecertificeerde aannemers is controle op de toepassing van duurzaam hout niet alleen mogelijk, maar ook gemakkelijk, stellen de onderzoekers. Het aanbod van aannemers die gecertificeerd hout gebruiken is de laatste zeven jaar enorm toegenomen, van 50 in 2008 tot ruim 1000 in 2015.

Nietszeggend
De VNG en de Unie van Waterschappen spraken in 2008 het voornemen uit dat per 1 januari 2015 provincies en gemeenten voor honderd procent duurzaam zouden inkopen. Uit een quick scan van ondernemersvereniging De Groene Zaak in februari dit jaar bleek dat gemeenten en provincies dat niet hebben gehaald. De criteria voor ‘duurzame’ producten zijn vaak nietszeggend of verouderd en in bijna de helft van de gevallen worden duurzame beloften in de praktijk niet of deels waargemaakt.