'Overheden moeten ruimte reserveren voor circulariteit'

De provincie Noord-Holland wees vorig jaar een groot deel van het Noordzeekanaalgebied aan als zogenaamd 'Industrieterrein van Provinciaal Belang'. Deze beslissing wordt geprezen door de twee auteurs van het nieuwe rapport Ruimte voor circulaire economie, afkomstig van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Want wil Nederland inderdaad in 2050 een circulair land zijn, zoals het kabinet als ambitie formuleert, dan zijn er eerder meer dan minder havengebieden, bedrijventerreinen en milieustraten nodig.

Wees dus zuinig op deze locaties, aldus de onderzoekers.

Te kleine milieustraten

In opdracht van Rijkswaterstaat berekende kennisorganisatie Modulo Milieustraten eerder al dat de milieustraat van een middelgrote gemeente tien keer zo groot moet worden: van drieduizend m2 naar 30.000 m2. Op dit moment zou de afvalstroom die terecht komt in een milieustraat, aldus het Activiteitenbesluit, gescheiden moeten worden in achttien fracties: van elektronische apparatuur tot gips, en van geëxpandeerd polystyreenschuim tot grof tuinafval. Dit lukt nu al niet overal, omdat gemeenten te weinig ruimte hiervoor hebben.

Maar in de circulaire toekomst van 2050 gaat de afvalscheiding toe naar bijvoorbeeld dertig fracties, waaronder 'zonnepanelen, meubels, tapijt, kunstgras, kurk, cd’s/dvd’s, isolatiemateriaal', aldus Modulo Milieustraten.

De PBL-onderzoekers benadrukken het als belangrijk dat provincies en gemeenten strategische locaties reserveren. Dan gaat het om goed bereikbare bedrijventerreinen, vooral die terreinen met een hoge milieucategorie (HMC's). Goede locaties die er nu al zijn, zijn goud waard. Want: 'Nieuwe locaties ontwikkelen is gecompliceerd en een zeer tijdrovend proces; een nieuwe locatie ontwikkelen kost tientallen jaren', schrijven de onderzoekers.

Niet meer dan zes procent

Niet meer dan zes procent van de bedrijfsactiviteiten is circulair, wat betekent dat producten worden gerepareerd en grondstoffen hergebruikt. De consequentie is dat in de komende 27 jaar een reusachtige ommezwaai moet plaatsvinden.

De PBL-onderzoekers adviseren decentrale overheden ruimte te reserveren in haven- en industriegebieden voor circulaire bedrijvigheid en in kaart te brengen waar op termijn ruimte vrij komt. Ook moeten bedrijventerreinen aan de randen van gemeenten niet opgeslokt worden door woningbouw. Dat risico zien zij wel: 'Bedrijfslocaties met een goede ligging – bijvoorbeeld aan een waterweg en goed ontsloten – kunnen (...) aantrekkelijk zijn voor een nieuwe bestemming. De druk op deze terreinen neemt toe omdat deze locaties ook gewild zijn door projectontwikkelaars, gemeenten en huiszoekende burgers voor woningbouw.'

Voorbeelden

Een opvallende locatie is het HMC-bedrijventerreinen Lage Weide bij Utrecht, dat zowel via een snelweg, het spoor en een binnenhaven bereikbaar is. In het Gelderse Duiven bevindt zich het circulair industriepark Innofase. Op Ecopark Heerenveen wordt gewerkt met biogrondstoffen. Daarnaast is in de Rotterdamse haven een fabriek in aanbouw voor de chemische recycling van plastics.