Nieuwe intenties om Peel te vernatten

Deze week tekende Noord-Brabant samen met provincie Limburg en de waterschappen Aa en Maas en waterschap Limburg de ‘intentie-overeenkomst grondwateronttrekkingen Natura 2000-gebied Peelvenen’. De Peelvenen is de verzamelnaam van drie ongeveer even grote gebieden van 1400 hectaren Groote Peel, Deurnsche Peel en (aan Limburgse zijde) Mariapeel.

Afspraken

De overeenkomst beoogt afspraken te maken om de komende twee jaar het waterbeheer te verbeteren en een vernieuwing van het Natuur 2000-beheerplan voor te bereiden. De provincies en waterschappen willen ook ‘onderzoeken wat nodig is om de Peelvenen verder te beschermen tegen verdroging’. Ook wil men ‘vrijwillige maatregelen stimuleren om meer water vast te houden en minder (grond)water te gebruiken.’ Dit alles in overleg met de boerenbelangenorganisaties ZLTO en LLTB en met Staatsbosbeheer en de Werkgroep Behoud de Peel.

Gebiedsgericht

Vorig jaar augustus kondigde de provincie Noord-Brabant maatregelen aan voor vernatting en herstel van de verdrogende Peelvenen in een ‘gebiedsgericht proces’. Een maand later presenteerde de onafhankelijke adviescommissie Droogte het rapport ‘Zonder water, geen later’. Daarin staan kloeke aanbevelingen als een ‘wederombouw van Brabant’ van nationaal kampioen grondwateronttrekking nu tot kampioen grondwaterrijke provincie in 2040.

Model 

Is de nieuwe intentie-overeenkomst nu het ferme beleid dat nodig is om de Peelvenen te vernatten? ‘We zijn verplicht om de waterparagraaf van het Natuur 2000-beheerplan aan te passen’, licht bestuurder Peter van Dijk van waterschap Aa en Maas toe. ‘De provincies Noord-Brabant en Limburg werken met verschillende modellen. Om maatregelen juridisch houdbaar te maken, moeten we naar één gezamenlijk model toe.’

Groot proefproject

Een belangrijk punt zijn de grondwateronttrekkingsputten van boeren in de directe omgeving van de natuurgebieden. Er is een verschil in benadering tussen beide provincies. Sommigen putten zijn vrijgesteld van de noodzaak van een vergunning.  Van Dijk kondigt daarom een groot proefproject aan waarin sowieso alle agrarische grondwaterputten in de omgeving van de Peelvenen een meter krijgen. ‘In het natuurgebied kijken we via peilbuizen wat de gevolgen zijn voor de grondwaterstand. Binnen twee jaar hebben we conclusies en volgen maatregelen.’

Tjokvol

Aa en Maas houdt los van deze intentieovereenkomst al zoveel mogelijk water vast. De stuwen staan hoog om de grondwaterstand zoveel mogelijk aan te vullen. ‘Tot 12 januari hebben we geen druppel van de overvloedige regen uit ons stroomgebied afgevoerd’, zegt Van Dijk. ‘Het watersysteem zit nu echter zo tjokvol dat we bij Den Bosch voor het eerst water uitmalen.’

Schade

Het waterschap houdt het waterpeil in de bufferzones rond de Peelvenen zo hoog mogelijk. ‘We bemoeien ons niet met de teelt die de boeren daar wensen. Als ze denken asperges te telen bij een grondwaterstand van twintig centimeter onder maaiveld, prima, maar kom niet bij ons aan met de schade van een mislukte oogst.’

Oude wijn

Old-warrier Wim van Opbergen, voorzitter van Werkgroep Behoud de Peel, vindt de intentie-overeenkomst oude wijn in nieuwe zakken. ‘We tekenen al veertig jaar intentieverklaringen en de befaamde ‘gebiedsgerichte aanpak’ loopt feitelijk ook al meer dan anderhalf jaar’, aldus Van Opbergen. Wat ontbreekt zijn maatregelen, en de inhoud ervan is ook allang duidelijk.

Verplichting

Van Opbergen: ‘Ontdiepen van sloten, de bodem verbeteren met organische stof zodat er meer water kan worden vastgehouden en vooral minder grondwater onttrekken. De provincie moet daarbij nu eindelijk eens de regie pakken. Ze doen echter niet meer dan steeds weer de hete aardappels over de schutting van de gebiedsgerichte aanpak gooien. De overheid heeft volgens Europese regelgeving de verplichting om maatregelen te treffen indien dat voor een Natura 2000-gebied nodig is. Wij gaan ze aan die verplichting houden’, klinkt het dreigend.