‘Noord-Hollandse bouwambities zijn te groot’

Het borrelt in Noord-Holland-Noord, het gebied boven Amsterdam. Gemeenten vinden dat de provincie op voorhand hun grootse woningbouwideeën onderuithaalt, de provincie vindt dat gemeenten hun energie beter kunnen steken in nu bouwen dan in plannen voor later.

Noord-Holland heeft tot 2040 behoefte aan 212.000 nieuwe woningen, zo becijferde de provincie aan de hand van bevolkingsprognoses, waarvan 23.000 in Noord-Holland Noord. De opgetelde plannen van de gemeenten in Noord-Holland Noord zijn goed voor 29.050 woningen, ruim voldoende dus. Toch willen de gezamenlijke gemeenten nog eens 40.000 woningen extra te bouwen. Hard nodig, vinden twee betrokken wethouders, want de woningmarkt knelt aan alle kanten. Nieuwe plannen maken mag best, vindt gedeputeerde Joke Geldhof (ruimtelijke ordening en wonen, D66), maar haal dan ook een streep door de onhaalbare plannen die er nog liggen.

Hebben de gemeenten daarin iets laten liggen?

Geldhof: 'Weet ik niet. Van belang is dat je kijkt hoe je die hele machinerie weer op gang krijgt. Wij helpen knelpunten weg te halen. De ambtelijke capaciteit bij gemeenten is afgebouwd. Provinciale Staten heeft 15 miljoen euro beschikbaar gesteld om met ambtelijke capaciteit te helpen de woningbouw te versnellen.' In Noord-Holland-Noord wordt daar volgens haar nog 'heel weinig' gebruik van gemaakt.

Wat vindt u van het voorstel om 40.000 woningen extra te bouwen?

'Noord-Holland-Noord heeft al voor 29.000 woningen locaties in beeld. Daar komen die 40.000 nog eens bovenop. Het is natuurlijk prachtig, zo'n ambitie, maar als je echt iets wilt doen om de woningnood op te lossen, doe je er verstandig aan om aan de slag te gaan waar je nu al bouwen kan. Gemeenten hebben bijna allemaal een tekort aan planeconomen, verkeersdeskundigen en vergunningverleners. Daar moet je energie op insteken.'

Wethouder Verbruggen zegt dat Alkmaar van de provincie de taak krijgt om te verdichten en bedrijventerreinen te transformeren. Dat leidt alleen al in zijn gemeente tot meer dan de 10.700 woningen waarvoor volgens u in 2040 plaats is in de regio Alkmaar.

'Ik zou zeggen: laat ze gauw aan de slag gaan met wat al kan. Daar hoef je niet op te wachten.'

U zegt: ze kunnen al bouwen wat ze willen. Is er dan geen discussie tussen gemeenten en provincie?

Dat nou ook weer niet, aldus Geldhof, die benadrukt dat elk plan moet worden getoetst aan de 'ladder van duurzame verstedelijking' van het rijk. 'Je moet kijken: is het kwantitatief nodig? Is het kwalitatief nodig? Kan het binnenstedelijk worden opgelost? Pas daarna ga je het buitengebied in. Dat is ook heel goed, want als je eenmaal bouwt in het buitengebied, is het weg. En buitengebied hebben we nodig. We hebben heel veel wensen wat er in die ruimte moet gebeuren: waterberging, natuur, weiland, energieproductie.'

Toch wil Alkmaar ook in het groen bouwen.

'Als je een plan in het buitengebied hebt wat ook binnenstedelijk had gekund en iemand gaat naar de Raad van State, dan vernietigt die dat plan', waarschuwt de gedeputeerde. 'Kijk, ons belang is dat die woningen zo snel mogelijk worden gerealiseerd. Maar wij willen gemeenten ervoor behoeden dat ze jarenlang al hun efforts zetten op een buitengebied, waarvan uiteindelijk de Raad van State zegt: het kan niet doorgaan.'

Hoe zit het met de overloop uit de metropoolregio? Is dat geen aanleiding om meer te bouwen boven Amsterdam?

Ze zoekt even wat cijfers op haar iPad op. 'Tussen januari 2017 en mei 2018 is in Alkmaar 4,3 procent van de verkochte woningen naar Amsterdammers gegaan. In 2008 was dat 3,8 procent. Zoveel meer is dat niet. Het is niet zo dat men massaal naar het noorden trekt. Wat we wél zien is dat mensen op zoek gaan naar een plek die goed bereikbaar is en waarvoor twee mensen banen zijn - heel veel mensen betalen met zijn tweeën de huur of hypotheek - en die plek is eerder zuidelijk dan noordelijk. Dat is niet een mening, dat is wat we zien.'

U praat regelmatig met wethouders over de woningmarkt. Over welke pijnpunten gaat het dan?
'Het rijk maakt bevolkingsprognoses. De provincie kijkt daarnaar en schat de cijfers voor Noord-Holland Noord hoger in. Bepaalde gemeenten vinden dat die prognoses twee of drie keer zo hoog moeten zijn. Maar ja, heel veel zaken liggen vast: bevolkingsopbouw, historische immigratie en emigratie, verhuisbewegingen, reproductie, hoe oud mensen zijn, de toename van eenpersoonshuishoudens. Dat is állemaal meegerekend.’

Zijn er gemeenten die aan wishful thinking doen?

'Laat ik het zo zeggen: men heeft wel héél veel ambitie. De echte opgave is tot 2040 voor het noordelijk deel van de provincie pakweg 24.000 woningen, maar daar bovenop heeft men dus kennelijk een ambitie om er nog 40.000 bij te doen. Maar die moet wel ergens op gebaseerd zijn.'

Lees het hele verhaal over de Noord-Hollandse nieuwbouw in BB04 (inlog)