Kabinet wil afdwingbare prestatieafspraken maken

Verstevigen van de regie, ontwikkelen van grootschalige woningbouwprojecten en stimuleren van snelle woningbouw. Dat zijn enkele actiepunten uit de Nationale Bouw- en Woonagenda en het Programma Woningbouw die minister Hugo de Jonge afgelopen vrijdag presenteerde.

Vrijblijvendheid

Het kabinet wil afdwingbare prestatieafspraken maken met provincies, gemeenten, corporaties en marktpartijen. In het uiterste geval zal het kabinet ook aanwijzingen als dwangmaatregel inzetten. 'De tijd van vrijblijvendheid is echt voorbij. De woningnood is te groot', aldus De Jonge.

900.000 woningen

Om het woningtekort terug te dringen wil De Jonge tot en met 2030 zo’n 900.000 woningen bouwen. Tweederde van deze woningen moeten bestaan uit sociale huur, midden huur en betaalbare koop. Vanaf 2024 moet de productie op 100.000 woningen per jaar liggen. Daar worden ook de jaarlijkse 15.000 zogenoemde flexwoningen bij opgeteld, waar mensen tijdelijk wonen en uiteindelijk uit doorstromen naar een reguliere woning, als ook de 15.000 winkels en kantoren die tot woonruimte worden omgebouwd.

Afspraken

Op 1 oktober moet per provincie zijn vastgesteld hoeveel en welk type woningen de komende jaren worden gebouwd. Deze prestatieafspraken worden vertaald naar concrete aantallen per gemeente. Voor 1 januari moeten ook daar de afspraken zwart op wit staan.

Vluchtelingenstroom

In de Nationale Bouw- en Woonagenda is geen rekening gehouden met de groeiende vluchtelingenstroom uit Oekraïne. Tegenover Op1 zei De Jonge: 'Op dit moment bereiden de 25 veiligheidsregio’s zich voor op 2000 vluchtelingen per veiligheidsregio, in totaal 50.000 Oekraïners. Maar het zouden er ook 100.000 kunnen worden of 150.000.' Samen met Eric van der Burg, de nieuwe staatssecretaris van asielzaken en gemeenten onderzoekt hij mogelijkheden om kantoorgebouwen om te bouwen en flexwoningen versneld te realiseren. 

Aanwijzing

Wordt op lokaal niveau onvoldoende doorgepakt, dan wil Den Haag medeoverheden daartoe kunnen dwingen. Het kabinet wil gemeenten een aanwijzing kunnen geven op het gebied van woningbouw. Dat blijkt ook de verborgen reden achter de anderhalve zin in het coalitieakkoord van Rutte IV, waarin staat dat wanneer het algemeen belang dat noodzakelijk maakt, ‘het kabinet, met inachtneming van de lokale autonomie en passende waarborgen, gebruik zal maken van de mogelijkheid een aanwijzing te geven aan de medeoverheden.’

Helderheid

Tweede Kamerlid Renske Leijten (SP) wist na niet aflatend doorvragen in de vaste Kamercommissie van Binnenlandse Zaken los te peuteren wat het kabinet met die zin beoogt. Omwille van de helderheid van de bestuurlijke verhoudingen, zo motiveerde ze haar zoektocht. Toen minister Bruins Slot ook na vier keer aandringen geen inhoudelijk antwoord op die vraag wilde of kon geven – ‘ik zat niet bij de coalitieonderhandelingen’ – ging Leijten vervolgens te rade bij het D66-Kamerlid Joost Sneller. Die gaf ruiterlijk aan dat het kabinet vooral ‘de brede behoefte’ heeft om die aanwijzing in het ruimtelijk domein te kunnen inzetten, meer in het bijzonder in de zogeheten NOVI-gebieden: de veertien door het rijk aangewezen gebieden waar de komende jaren (extra) verstedelijking moet gaan plaatsvinden.

Ultimum remedium

Zonder in details te treden, is volgens Bruins Slot de mogelijkheid het instrument aanwijzing van stal te halen enkel en alleen bedoeld als ultimum remedium. 'Iemand moet uiteindelijk de leiding kunnen nemen', aldus de CDA-minister.

Ook De Jonge hoopt dat ingrijpen niet nodig is. Gemeenten kunnen bezwaar en beroep aantekenen tegen een aanwijzing van de provincie. Dat kan jaren duren. De krapte op de woningmarkt en de ‘nare effecten’ die dat voor veel mensen met zich meebrengt, is daarvoor te nijpend, aldus de minister. (ANP - redactie BB)