Veel reparatie en refurbishment mogelijk bij afgedankte apparaten

Elektrische en elektronische apparaten (EEA) zijn een belangrijk onderdeel van de transitieagenda consumentengoederen. EEA bevatten veel grondstoffen, gaan relatief lang mee en zijn over het algemeen goed her te gebruiken, repareren of recyclen. Wij onderzochten voor het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat hoeveel EEA nu daadwerkelijk gerepareerd en refurbished worden.

Slechts 20% hoogwaardig hergebruik

Uit openbare data en aanvullende interviews komt het beeld naar voren van een nog voornamelijk financieel gedreven reparatie en refurbishment infrastructuur. Steeds meer maatschappelijke organisaties en private duurzaamheidsinitiatieven pakken de financieel onrendabele van de markt op. Naar schatting wordt slechts zo'n 20% van de 502 kton jaarlijks verkochte elektronica hergebruikt, gerepareerd of refurbished. Het is vooralsnog niet mogelijk om hier exacte getallen aan te koppelen, aangezien openbare data ontbreekt over de exacte levenscyclus van elektronica.

Figuur 1. Overzicht van de hergebruik-keten 2021 o.b.v. de R-ladder van Afval Circulair, NWR 2021, UNITAR , en ‘Young Advisory Group, Levensduurverlenging Stichting Open’, (2023). De genoemde percentages zijn ten opzichte van de Put On Market. De paarse gegevens vallen binnen dit onderzoek. Ten opzichte van de Put On Market wordt 12% hergebruikt, 8,5% gerepareerd en 0.3% refurbished. Verder wordt 20% van de verkochte EEA hoogwaardig verwerkt en 7% verwerkt door middel van recovery.

Kleine groei reparatie infrastructuur, vooral bij smartphone shops

Reparatie en refurbishment van EEA kan op verschillende manieren plaats vinden. We identificeren de volgende categorieën:

1. Reparatieafdeling van producent
2. Authorized service Centers (ASC's)
3. Reparatie door retail
4. Kleine reparatiebedrijven/ZZP'ers
5. Kringloopwinkels
6. Repair cafés
7. Consument

Openbare data over bedrijfswerkzaamheden (a.d.h.v. SBI-codes) laat zien dat er rond de 3575 ASC's en kleine reparatiebedrijven/ZZP'ers zijn. Het grootste deel van de reparatiebedrijven zijn eenmanszaken en richt zich op IT- en telecom apparaten zoals telefoons en laptops. Bedrijven die zich richten op de reparatie van elektrische apparaten (waaronder smartphones) zijn het hardst gegroeid in de afgelopen 5 jaar (+59%). Het aantal computerreparatiebedrijven is juist gedaald (-13%). Het vakbekwaamheidsniveau is lastig te definiëren omdat er nog geen keurmerk is in Nederland die de mate van professionaliteit beoordeelt. Er zijn wel verschillende initiatieven die hier verandering in gaan brengen op nationaal als Europees niveau.

Figuur 2. Actoren in de reparatie-infrastructuur. Bron: Verkenning van de reparatie-infrastructuur in Nederland, Rebel. De blauwe partijen doen alleen aan reparatie (wel handeling om het product aan te passen, geen wisseling van eigenaar), de groene partijen alleen aan refurbishment (wel handeling om het product aan te passen, wel wisseling van eigenaar) en de paarse partijen doen aan beide activiteiten.

Factoren voor levensduurverlenging

Wij hebben de volgende algemene factoren geïdentificeerd voor levensduurverlenging door middel van reparatie en refurbishment:

Overige factoren zijn afhankelijk van de route die producten nemen. In het geval dat consumenten de keuze maken voor levensduurverlenging, hangt dit af van de grootte van het product, de emotionele waarde die de consument aan het product hangt (dit kan zowel positief als negatief uitvallen voor levensduurverlenging), en de ontwikkelingssnelheid van vergelijkbare nieuwe producten. Voor geretourneerde producten geldt de dagwaarde, hygiëne en de waarde van materialen als factoren.

Een inschatting van deze factoren per productcategorie geeft inzicht in de potentie van verschillende producten. Hieruit blijkt dat vooral grote apparatuur geschikt is voor levensduurverlenging: door de grootte en prijs van deze producten zullen consumenten het product niet snel weggooien. Daarnaast is bij grote apparatuur hygiëne en datagevoeligheid minder een belemmerende factor dan bij kleinere apparatuur. Gezien ook de beperkte reparatie infrastructuur voor deze productgroep, ligt hier veel potentie voor hoogwaardig hergebruik.

Conclusies en adviezen

Op basis van het onderzoek komen een aantal conclusies en adviezen naar voren. Download hiervoor het volledige rapport.