De duurzame gemeente, hoe pak je dit aan?

Er zijn wetten en regels die dwingen, er is een Klimaatakkoord met hoge ambities voor een circulaire economie. Er zijn wethouders die voorop willen lopen, er zijn medewerkers die met prachtige plannen komen. En de burgers willen het, de samenleving verlangt het en de naderende Omgevingswet versterkt die participatie. Maar tegelijkertijd is de organisatie er nog niet op ingericht, staan budgetten onder druk en heerst het hardnekkige misverstand dat duurzaam duur is. Hoe pak je dit aan?

Van moeten naar willen

Het is niet bepaald inspirerend om iets te doen omdat het moet, omdat ‘Brussel’ of ‘Den Haag’ nu eenmaal richtlijnen uitvaardigt die gemeenten dan maar in de praktijk moeten brengen. Het is juist wél inspirerend als je met elkaar kunt werken voor en in een aantrekkelijke organisatie die zich inzet voor een schone en gezonde leefomgeving en daarbij zelf het goede voorbeeld geeft. Het is de kunst om van moeten naar willen te gaan! Waarbij de regels en wetten als een raamwerk worden ingezet, waarvan je dankbaar gebruik kunt maken om de leefomgeving duurzamer te maken. Omdat je vindt dat de gemeente daar een voorbeeldrol in heeft en het tijd is voor actie.

In die complexe omgeving voelen wij ons als een vis in het water. We maken de verbinding, we halen het beste in mensen en organisaties naar boven, we boren de energie aan die onder de oppervlakte aanwezig is. We zetten het vliegwiel in beweging. We laten zien wat er kan en we zorgen dat dat ook gebeurt. We zijn praktische idealisten. Wie alleen vinkjes wil zetten, is bij ons aan het verkeerde adres…

Doen wat je kunt

Duurzaamheid is een groot woord, maar een gemeente kan de wereld niet veranderen. Dus: concentreer je om te beginnen op waar je zelf verantwoordelijk voor bent en waar je wel invloed op hebt. Bijvoorbeeld duurzame mobiliteit voor de medewerkers, het eigen energiegebruik, circulair aanbesteden, de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte, en afvalscheiding. We koesteren de ambities en idealen, maar we doen ook een nuchtere ‘reality check’. Je moet niet alleen gelóven dat het werkt, maar ook erváren dat het werkt. Dat principe passen we toe als we voor een organisatie integraal aan de slag gaan, maar net zo goed wanneer het gaat om een afdeling of een thema.

De kracht van de driehoek

Op één been kun je niet staan, op twee benen gaat al beter, maar een organisatie wordt pas sterk met drie stevige pijlers: structuur, cultuur en leiderschap. Met andere woorden: het moet goed georganiseerd zijn, met betrokken medewerkers en dito leidinggevenden. Daarom helpen we om politiek, beleid en gedrag bij elkaar te brengen, om te zorgen voor samenhang en wisselwerking. Zodat aan de ene kant beleidsplannen leiden tot concrete acties en, aan de andere kant, inspirerende initiatieven vanaf de werkvloer de waardering krijgen die ze verdienen.

Zelf bedacht, breed gedragen

Eerlijk gezegd: de bedrijfsvoering van een organisatie veranderen is makkelijk. Maar de grote vraag is: werkt het ook echt, en blijft het werken? Daarom focussen we in onze ondersteuning van gemeenten altijd op draagvlak, op eigenaarschap en op borging. We creëren een omgeving waarin de ambitie, de energie, de betrokkenheid én de concrete ideeën werkelijk worden omarmd en zo optimaal tot hun recht komen. Want wij bedenken het niet zelf, dat doen jullie. Wij zetten de deuren open en boren rijke bronnen aan, we zorgen dat het goede gesprek wordt gevoerd.

Mooi en meetbaar

Wat we vervolgens wel bedenken is een organisatorische inbedding, een governancestructuur die de duurzame bedrijfsvoering borgt. Zodat je kunt sturen op concrete resultaten, meetbaar in de planning- en controlcyclus. Zoals CO2-reductie, het aannemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, of het door scheiden voorkomen dat afval wordt verbrand. Want we willen blijvend resultaat boeken. We willen zeker weten dat je ermee verder kunt als duurzame organisatie met een positieve, duurzame reputatie en betrokken medewerkers. Pas dan trekken we de deur van het gemeentehuis met een gerust gevoel achter ons dicht.