Als organisatie groeien naar circulair ondernemen? Weet waar je staat

Het biedt kansen, maar is ook een complex proces voor organisaties: de transitie naar een circulaire economie. Circulair ondernemen betekent dat je meervoudige waarde kunt creëren, waar people, planet en profit baat bij hebben. Maar hoe groei je daarnaartoe? Welke stappen zijn handig om te nemen, met wie en in welke volgorde? Dat brengt een flinke uitdaging met zich mee. “En dan zijn structuur en ordening meer dan welkom”, weet adviseur Karlijn Bakker. Het CE 3D-analysemodel helpt daarbij.

“Als je circulair ondernemen behapbaar wilt maken, werkt het om de kans voor jouw organisatie op drie onderdelen te waarderen. Dat geeft je inzicht in waar je nu staat en met welke vervolgstappen je maximale circulaire impact kunt realiseren. Op dit uitgangspunt is het CE 3D-analysemodel gebouwd”, licht Karlijn toe. De adviseur staat aan de wieg van het model en is enthousiast. “Door je bewust te zijn van de drie onderdelen én waar jouw circulaire kans zich bevindt, kun je als organisatie de optimale circulaire route uitstippelen.”

1. Perspectieven op waardebehoud of -creatie
Een circulaire kans kun je vanuit meerdere perspectieven bekijken. Je invalshoek bepaalt vervolgens je aanpak. Stel je bijvoorbeeld het waardebehoud van een grondstof centraal, dan past een ketengeoriënteerde aanpak het beste. Zoals het sluiten van de kunststof- of luierketen, maar ook het vervangen van kunststofverpakkingen in biobased varianten of wegwerpluiers in wasbare exemplaren. Voert waardebehoud van de aanwezige grondstoffen in een afgebakend geografisch gebied de boventoon, dan is een gebiedsgeoriënteerde aanpak een logische keuze. Denk aan een wijk die circulair wil worden en onderzoekt hoe zij energie, water en grondstoffen in de wijk kan houden. Staat het waardebehoud van rest- of overwaarde voorop? Kies dan voor een functiegeoriënteerde aanpak. Alles wat geld kost omdat het wordt afgeschreven of als ‘probleem’ wordt gezien, kan door een andere functie ineens waardevol zijn. De verwaarding van bermgras bijvoorbeeld, de levering van restwarmte aan warmtenetten of initiatieven vanuit de deeleconomie.

2. Transitiestadia of organisatieoriëntatie
Als je een circulaire kans oppakt, kun je op meerdere niveaus impact genereren en dus bijdragen aan de transitie naar de circulaire economie. Optimaliseer je binnen je eigen organisatiegrenzen processen, zodat je met verbeterd rendement minimale schade aanbrengt aan mens en milieu? Dan spreken we over ‘operationele optimalisatie’. Organisationele transformatie ontstaat als jouw organisatie samen met andere partijen bouwt aan waardenetwerken en daarin duurzame werkafspraken maakt. Ketenintegratie is hiervan een goed voorbeeld. Een derde niveau is systeemvernieuwing, waarbij je grensoverschrijdend denkt en in de hele breedte partners zoekt. Door kennis te delen en samen te creëren, komen innovaties tot stand. Zoals de omslag van eigendom naar ‘product-as-a-service’ en nieuwe organisatievormen.

3. Realisatiestadia
De tijd die circulaire producten of diensten nodig hebben om van idee tot succesvolle introductie te komen, verschilt behoorlijk per sector, product of dienst. Desondanks doorlopen alle ideeën ruwweg hetzelfde ontwikkeltraject. Dat begint bij een pril concept van een oplossing (idee), waarvan je eerst de technische haalbaarheid bewijst (proof-of-concept), vervolgens een modelversie van het product ontwikkelt (werkend prototype), daarna een kleine oplage van het definitieve product uitbrengt (0-serie product) en tot slot het product klaarmaakt voor de markt (commercieel product). Volgens Karlijn kent elk onderdeel zijn eigen voorwaarden voor succes. “Afhankelijk van waar je staat, heb je er de juiste ondernemersmentaliteit, faciliteiten, ondersteuning, business development en financiering voor nodig. In deze grote hoeveelheid aandachtspunten is het houvast van het CE 3D-analysemodel dus extra waardevol.”

Nieuwsgierig?
Zie jij als organisatie circulaire kansen? En wil je daarmee op een slimme manier aan de slag? We helpen je graag het CE 3D-analysemodel effectief in te zetten. Vraag er onze adviseurs Karlijn Bakker en Niels Ahsmann eens naar.

Meer lezen over de circulaire economie? Pak er onze eerdere publicaties eens bij.