Bouwen aan een circulair ambachtscentrum

Een circulair ambachtscentrum zorgt voor meer hergebruik en minder afval. Het is een duurzame oplossing die behalve hergebruik ook leidt tot inclusieve arbeidsplaatsen. Voordat het zo ver is moet het ambachtscentrum eerst tot stand komen. Om de weg er naartoe structuur te geven, bieden wij handvatten in de vorm van vier stappen.

Een onvoorspelbare route vraagt om een gestructureerde begeleiding om te komen tot het uiteindelijke doel. Met de volgende stappen willen wij structuur bieden.

1. De droom

Gemeentelijk ambitieniveau bepalen. Het gewenste ambitieniveau komt tot stand door integrale samenwerking binnen de gemeentelijke organisatie. Alleen met integrale samenwerking binnen de gemeente ontstaat een gedragen en realistische ambitie voor de wijze waarop producthergebruik gestimuleerd kan worden en de wijze waarop participatie plaats zou kunnen vinden. Idealiter wordt er een team samengesteld vanuit de disciplines EZ, sociaal, onderwijs, duurzaamheid (circulaire economie), afval, ruimtelijke ordening en financiën. Maar een opstart in kleiner verband kan natuurlijk ook. De Omgevingsvisie kan, indien die al aanwezig is, als uitgangspunt dienen. Indien die niet aanwezig is kan deze integrale aanpak en de integrale visie die daaruit voortkomt een opmaat zijn voor de Omgevingsvisie.

2. Partnerschap

Lokale partnerschappen vormen waarmee win-winsituaties worden gecreëerd. Idealiter werken overheid, (sociaal)ondernemers en het onderwijs samen bij de opzet van een circulair ambachtscentrum. De verschillende stakeholders worden bij elkaar gebracht om een gezamenlijke visie op de toekomst met bijbehorende ambitie te formuleren. De vraag waar kan wie-wie versterken zodat win-win situaties ontstaan, zal gezamenlijk beantwoord moeten worden.  Eindresultaat van deze fase is een samenwerkingsovereenkomst waarin verschillende partijen de intentie uitspreken dat ze gezamenlijk willen werken aan het opbouwen van een circulair ambachtscentrum. Zo ontstaat een vitale coalitie die de urgentie van de veranderende aanpak ziet, gezamenlijk (al pionierend) dezelfde richting uit wil en samen de (financiële) verantwoordelijkheid draagt.

3. Concretiseren

Met partners (sociale) businessplannen opstellen. Het realiseren van een circulair ambachtscentrum is serieus business. Het moet dan ook duidelijk zijn welke waarden er gecreëerd worden en welke investeringen daardoor gerechtvaardigd zijn. Het gaat hierbij niet alleen om financiële waarden. De sociale-, educatieve- en milieuwaarden zijn minstens net zo belangrijk en moeten dan ook meegewogen worden. Dit kan gestructureerd in kaart gebracht worden met behulp van een social business model canvas. Eindresultaat van deze fase is dat de deelnemende partijen op basis van een concreet business model al dan niet besluit om deel te (blijven) nemen aan de vitale coalitie en samen te starten met het bouwen aan een circulair ambachtscentrum.

4. Realiseren

Innovatieve aanbesteding begeleiden om een toekomstbestendige milieustraat te realiseren. Afhankelijk van de uitkomst van de gezamenlijke ambitie, de businessmodellen en de huidige staat van de milieustraat zal duidelijk zijn of er een totaal nieuwe locatie ingericht moet worden of dat voortgebouwd kan worden op de oude locatie. Wanneer de huidige inrichting niet volstaat om de nieuwe bedrijvigheid en de bijbehorende logistieke voorzieningen te realiseren, zal nieuwbouw waarschijnlijk onvermijdelijk zijn. Voor de aanbesteding van de nieuwbouw wordt aanbevolen om vernieuwende innovatieve aanbestedingsmethoden toe te passen. Rapid Circulair Contracting (RCC) of Rapid Impact Contracting (RIC) kan daar een uitkomst voor bieden. RCC en RIC bieden opdrachtgevers geen voorbestemde eindoplossing, maar een samenwerkingscontract gericht op het realiseren van een Programma van Ambitie. Opdrachtgevers veranderen in partners, die de aanjagers zijn van de transitie naar een circulaire economie. Heel toepasselijk dus voor circulaire ambachtscentra.

Wil je meer weten of heb je hulp nodig bij het toekomstbestendig maken van je milieustraat? We gaan graag met je in gesprek. Laat ons weten voor welke uitdagingen jij staat.

Inge van der Vaart, Adviseur, 06 13 24 18 99 / i.vandervaart@kplusv.nl