Zaak tegen Nederlandse staat om klimaatcrisis Bonaire

Bewoners van Bonaire, een bijzondere gemeente van Nederland, en Greenpeace hebben een sommatiebrief gestuurd naar premier Rutte waarin zij eisen dat Nederland het eiland beschermt tegen de gevolgen van klimaatverandering. Volgens de eisers is de Nederlandse staat nalatig en moet er snel actie worden ondernomen om Bonaire te beschermen tegen overstromingen en andere levensbedreigende gevolgen van de klimaatcrisis.

Groot deel dreigt te overstromen

Uit onderzoek van de Vrije Universiteit bleek vorig jaar dat de gevolgen van klimaatverandering in het Caribisch gebied nu al het dagelijks leven raken, en dat Bonaire in de nabije toekomst voor een groot deel dreigt te overstromen als er geen maatregelen worden genomen. De eisers willen dat Nederland haar eerlijk deel bijdraagt aan de wereldwijde inspanningen om onder de grens van 1,5 graden opwarming te blijven. In 2040 moet de uitstoot binnen de Nederlandse grenzen voor 2040 teruggebracht zijn naar nul.

Caribisch Nederland is al te lang vergeten

Een van de zeven individuele eisers is Jackie Bernabela, een 65-jarige docente op Bonaire. Ze benadrukt dat klimaatverandering effect heeft op Bonaire, ondanks dat het eiland klein is en weinig CO2 uitstoot. ‘Als er geen druk wordt uitgeoefend op Den Haag, gebeurt er niets op Bonaire’, zegt Bernabela. Danique Martis, een 25-jarige sociaal werker op Bonaire, sluit zich daarbij aan. ‘Het is belangrijk dat de Nederlandse regering verantwoordelijkheid neemt. Caribisch Nederland is al te lang vergeten. Wij willen klimaatrechtvaardigheid. Voor Europees Nederland zijn er wel plannen voor bescherming tegen de stijgende zeespiegel en andere gevolgen van de klimaatcrisis, maar voor Bonaire nog niet.’ Onnie Emerenciana, een 60-jarige tuinder op Bonaire, vindt dat de bewoners van Bonaire niet als tweederangsburgers behandeld mogen worden en recht hebben op gelijke behandeling. De eisers willen dat Nederland concrete maatregelen neemt om het eiland en haar inwoners te beschermen.

Greenpeace Nederland ondersteunt de eisers in hun zaak tegen de Nederlandse staat. ‘De overheid heeft de plicht om ons allemaal te beschermen tegen de overstromingen en andere levensbedreigende gevolgen van de klimaatcrisis. Ook in Caribisch Nederland. Het kabinet kiest er tot op heden voor om de inwoners van Bonaire niet te beschermen, terwijl dat hard nodig is. Daarom stellen wij vandaag samen met inwoners van Bonaire de Nederlandse Staat aansprakelijk’, aldus Andy Palmen, directeur van Greenpeace Nederland.

Infrastructuur zal fundamentele schade oplopen

Als de wereldwijde uitstoot niet flink naar beneden wordt gebracht, dreigt Bonaire hard geraakt te worden. Eind deze eeuw zou een vijfde van Bonaire kunnen overstromen, waaronder delen van de hoofdstad Kralendijk. Bovendien neemt bij storm het risico op overstromingen verder toe. In elk van de door de Vrije Universiteit onderzochte klimaatscenario’s zullen ook wegen en andere fundamentele infrastructuur schade oplopen. Naast overstromingen krijgt het eiland ook te maken met toenemende hitte en het afsterven van koraal. Als de wereldwijde opwarming tot 1,5 graden wordt beperkt, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord van Parijs, zullen de gevolgen nog steeds ernstig zijn, maar aanzienlijk kleiner dan wanneer de wereldwijde opwarming verder oploopt.

Daling van stroomtarieven

Minister van Klimaat en Energie Rob Jetten bracht begin deze week een bezoek aan Bonaire. Hij heeft daar gezegd hard aan de slag te willen gaan voor maatregelen die het eiland beter beschermen tegen klimaatverandering. ‘Bonaire is een prachtig eiland en we moeten hard werken om te zorgen dat het eiland ook mooi blijft. Voor de bewoners, maar ook voor de toeristen zodat ze kunnen blijven komen’. De minister bezocht een groot zonnepark in aanbouw. In 2025 moet 80 procent van de energie op het eiland duurzaam worden opgewekt met zonnepanelen en windmolens. Dat is goed voor het milieu, maar zorgt ook voor een daling van de zeer hoge stroomtarieven op het eiland, aldus de minister.

Klimaattafels

Kwartiermaker op Bonaire is Ed Nijpels, die ook zijn rapport ‘Nooit te laat’ aan Jetten overhandigde. Het belangrijkste advies daarin is volgens Nijpels de installatie van een klimaattafel. Daaraan overleggen verschillende partijen onder leiding van een onafhankelijke voorzitter met elkaar om een klimaatakkoord te sluiten.

Nijpels is al enige tijd op het eiland om gesprekken hierover te voeren. Hij zei dat veel mensen op het eiland aan de slag willen met een klimaatoverleg en riep de minister op snel tot actie over te gaan. Hij had echter ook een waarschuwing: ‘Met een lege maag is het lastig om enthousiast te worden voor klimaatverandering.’ Nijpels hield Jetten voor dat 20 procent van de bevolking van Bonaire onder het bestaansminimum leeft. Daar moet volgens hem ook aan worden gewerkt.

Dweilen met de kraan open

Greenpeace-directeur Palmen ziet positieve kanten aan het advies. ‘Kwartiermaker Nijpels signaleert dat de problemen zich opstapelen, terwijl echte oplossingen tot nu toe uitblijven.’ Ze noemt het advies ‘een goede stap’. ‘Maar de decennialange achterstand is niet zomaar rechtgezet. Er is meer nodig om Bonaire leefbaar te houden in de klimaatcrisis. De Nederlandse regering moet concrete maatregelen nemen, samen met de mensen op Bonaire. Wat ook ontbreekt in het advies is dat de CO2-uitstoot van Nederland veel sneller omlaag moet. Anders is het dweilen met de kraan open. Het is nu aan de regering om alles op alles te zetten voor een veilige toekomst voor de mensen van Bonaire.’