Kabinet overruled gemeenten bij aanpak overwegen

De aanpak van onbewaakte overwegen gaat volgens staatssecretaris Stientje van Veldhoven te traag. Het kabinet wil nu voortaan zelf kunnen beslissen om een onbewaakte overgang op te heffen of af te sluiten, zonder besluit van de gemeente of landeigenaar. Dat zegt Van Veldhoven in een brief aan het kabinet.

Budget

Het kabinet hamert al jaren op het afsluiten van onbewaakte spoorwegovergangen. Sinds 2014 bestaat al het Landelijk Verbeterprogramma Overwegen (LVO), waarin rijk, gemeenten en spoorbeheerder Prorail samenwerken om de veiligheid op overwegen te verbeteren. Het aantal dodelijke ongevallen is sinds 2000 afgenomen, maar nog steeds zijn er meer dan 200 overgangen zonder beveiliging met lichten, geluidssignalen en spoorbomen. Vorig jaar stelde Van Veldhoven nog dat de laatste onbewaakte spoorwegovergang eind 2023 gesloten moet zijn, maar ondanks een flink budget van 194 miljoen euro om dat mogelijk te maken, is afsluiting een te tijdrovend proces.

Haast

Vorige maand riep FNV-bestuurder Henri Jansen de overheden, Prorail en vervoerders nog op om meer haast te maken met de afsluitingen. Van de dodelijke ongevallen op spoorwegovergangen valt de meerderheid nog altijd op onbewaakte overgangen. ‘Vanaf 2003 verschijnen er al rapporten die zeggen dat onbeveiligde overwegen dicht moeten of beveiligd. We zijn nu achttien jaar en vele slachtoffers verder en weer zijn er mensen omgekomen. Dit moet stoppen'.

Impasse

Maar het rijk kan nog niet zomaar een overweg afsluiten. Daarvoor is toestemming van een grondeigenaar nodig, en moeten gemeenten een soms langdurige juridische procedure volgen. ‘Gesprekken hierover met gemeenten, omwonenden, grondeigenaren en gebruikers van de overwegen kosten vaak veel tijd en kunnen soms in een juridische en bestuurlijke impasse raken,’ schrijft de staatssecretaris.

Aanwijsbevoegdheid

Daarom wil ze in de Spoorwegwet een aanwijsbevoegdheid opnemen, waarmee een bewindspersoon de beveiliging van een overweg kan afdwingen of een overweg kan sluiten. Ook kan een gemeente worden gedwongen om mee te betalen aan het beveiligen van een overweg. De wijziging moet op 1 januari 2022 van kracht worden.