'Ik zie het voor mijn ogen gebeuren'

Waarom bent u het geworden?
Nicis Institute was op zoek naar een wetenschappelijk directeur die niet alleen zicht heeft op de steden, maar ook geworteld is in de universitaire wereld. In 2005 was ik al in gesprek, maar ik was zo eigenwijs om eerst naar Australië te gaan - als decaan mag je je een jaar lang verdiepen, dus ben ik daar aan de universiteit van Melbourne onderzoek gaan doen. Bij thuiskomst kwam het contact opnieuw tot stand. Ik was nog steeds geïnteresseerd. Hoewel het een opzienbarende stap is voor een decaan.

Hoger kun je niet komen?
Het komt gewoon niet vaak voor. En belangrijker: ik heb jarenlang gezien hoe de Nederlandse kennisinfrastructuur werd gefileerd en uitgekleed. Pas recent zijn er met de aardgasbaten enkele belangrijke investeringen gedaan. Zoals in kennisprogramma's als Leven met Water, Ruimte voor Klimaat en ook Nicis zelf. Welnu, het is geweldig om mee te helpen aan het opzetten van een gedegen infrastructuur. Op de manier waarop ik denk dat het moet.

En, hoe moet het?
De vraagsturing moet centraal staan. We moeten ons richten op de actoren in het veld, op wat zij als knelpunten ervaren. Dat betekent dat we de stedelijke partijen centraal stellen, en daar vervolgens onderzoekers bij zoeken. Niet andersom, zoals vroeger. En het blijkt goed te werken. Gisteren hadden we nog een governance-bijeenkomst met wethouders van de grote steden.

Welke vraag hebben zij?
Eigenlijk worstelen ze allemaal met dezelfde paradox: er heerst nu bijna overal een cultuur van transparantie en afrekenen. Maar het onbedoelde gevolg daarvan is dat iedereen vooral bezig is met risicomijding.

Hoe kan de kennis van Nicis helpen?
Het gaat erom dat alle kennis die we hier verzamelen, en die vooral ook tot stand komt in de nauwere samenwerking met universiteiten, niet stolt in rapporten. Integendeel, we zetten verschillende programma's op voor professionals. Zoals het programma Kennis voor Krachtige Steden. We hebben een masteropleiding opgezet met een module over de aantrekkingskracht van de stad.

De resultaten laten nog op zich wachten?
Nee, neem de schooluitval. Samenwerking tussen steden helpt de bureaucratie te doorbreken. We passen een soort pressure cookermethode toe: er bovenop zitten met de laatste onderzoeken. Met onmiddellijk resultaat. Ik zie het voor mijn ogen gebeuren.

En de pracht-, kracht- of probleemwijken?
We kregen het wel te verduren toen de pers suggereerde dat wij 38 van de 40 wijkactieplannen niet goed vonden. Dat hebben we niet gezegd, maar feit is wel dat professionals niet worden ingezet waar ze het hardst nodig zijn. Velen hopen op het ei van Columbus. Wijzelf hopen met een jaar of twee met goede oplossingen te komen.

U lijkt de minister wel.
We zijn pas net begonnen. We moeten meer kennis uitwisselen en meer integraal aan het werk.

Wat kunt u van uzelf hierin kwijt?
Ik ben van huis uit milieu-econoom. Ik heb me beziggehouden met verkeer, vervoer, milieu. Grofweg sinds de moord op Pim Fortuyn kreeg ik steeds meer interesse in sociale en culturele vraagstukken. Hier kan ik me richten op de samenhang van al die dingen. Plus het bij elkaar brengen van mensen, het op elkaar laten aansluiten van wetenschap en praktijk. Geweldig.