Aantal energiecoöperaties bereikt zijn 'verzadigingspunt'

Het aantal energiecoöperaties in Nederland bereikt langzaamaan zijn 'verzadigingspunt'. Dat staat in de Lokale Energie Monitor 2022, die namens klimaatstichting HIER is opgesteld door twee onderzoeksbureaus.

In 2022 is het aantal gestegen naar 705, waarvan naar schatting ongeveer 120.000 mensen lid zijn. Daarmee bevindt zich in 86 procent van de gemeenten een energiecoöperatie. 'De groei neemt duidelijk af', schrijven de onderzoekers.

Zeeland

Dat betekent niet dat de coöperatieve energieopwek in de komende jaren zal stagneren. Het gaat om kwaliteit, niet kwantiteit, aldus het rapport. De provincie Zeeland telt weinig energiecoöperaties, maar heeft met Zeeuwind en Deltawind wel twee grote spelers. In 2019 openden zij Windpark Krammer, op de Krammersluizen in het Grevelingermeer. Sindsdien wekken de 34 turbines, volgens de coöperaties, 102 megawatt (MW) aan energie op. Dat is 32 procent van het totaal aan coöperatieve windenergie, dat in 2022 uit is gekomen op 315,6 MW.

Wind

Hoewel slechts 12 procent van de ruim zevenhonderd energiecoöperaties zich met wind bezighoudt, zit in deze hoek wel de meeste winst aan hernieuwbare energie. Deze opwek staat volgens de onderzoekers gelijk aan het stroomverbruik van 337 duizend huishoudens. Tweederde van de coöperaties houdt zich bezig met zonne-energie. In totaal zijn er 1093 collectieve zonneprojecten, die in het stroomverbruik van 81.600 huishoudens zouden kunnen voorzien.

Kleine spelers

Tegen de achtergrond van het totale Nederlandse energielandschap, blijven de energiecoöperaties wel kleine spelers. Ze leveren hoogstens 2 procent van het totale zonvermogen, en vijf procent van het gehele vermogen van wind op land.

Noord-Holland telt met een aantal van 102 de meeste energiecoöperaties. Flevoland met acht de minste. In Noord-Holland gaat het onder meer om dertien Amsterdamse Verenigingen van Eigenaars (VvE's) die gezamenlijke zonne-installaties hebben.

De grootste coöperatieve producent van zonne-energie is Enschede Energie, dat op 26 daken 1,7 MW aan vermogen heeft liggen. Zon op dak betreft 92 procent van de projecten. Maar omdat het leggen van zonnepanelen op daken relatief inefficiënt is, leveren deze projecten 49 procent van het zonvermogen. Zonneparken op de grond leveren 40 procent van de hernieuwbare energie, terwijl het hier gaat om 7,3 procent van de coöperatieve energieprojecten. 

Provinciefondsen

Zonprojecten worden, behalve met ledeninleg, gefinancierd met vier subsidies: de Regeling Vertraagd Tarief, de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE), de Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie (SDE++) en de salderingsregeling. Tegelijkertijd zien de onderzoekers dat de ledeninleg voor grotere energieprojecten hoogstens 20 procent van de financiering vormt, en dat steeds vaker het grootste deel wordt betaald vanuit provinciefondsen. Het Groningse zonnepark Zonnedorpen, dat in 2019 begon, is een voorbeeld.

Een opvallende energiecoöperatie is GldH2, die het plan heeft een waterstoffabriek te bouwen in Zutphen. Dit is de enige waterstofcoöperatie van Nederland.