Alternatieve software Omgevingswet moet in september werken

Gemeenten willen uiterlijk in september zeker weten of hun ambtenaren in januari 2023 aan de slag kunnen met de Omgevingswet. Blijkt direct na de zomer dat de daarvoor benodigde software nog steeds niet goed werkt, dan ‘beraden ze zich over hun positie.’

Weinig tijd

Wachten, zoals de Eerste Kamer wil, op het advies van de Adviescommissie ICT in oktober is volgens de gemeenten te laat. Ook bij een eventueel positief advies van die commissie, blijft er dan wel heel weinig tijd over om te oefenen voor een verantwoorde invoering in januari 2023. Dat is de boodschap die de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) afgeeft aan het kabinet.

Bypass

De gemeentekoepel is in principe voor invoering per 1 januari 2023, maar wel onder de voorwaarde dat er via het Digitaal Stelsel Omgevingswet bestemmingsplannen kunnen worden gemaakt en bouwvergunningaanvragen kunnen worden verwerkt. Voor gemeenten die nog niet zover zijn, staat een alternatief softwaresysteem in de steigers – TAM. Dat is een bypass waarmee ze nog maximaal een jaar via hun oude vertrouwde systeem kunnen blijven werken.

Grootschalig testen

Probleem is dat dat alternatieve systeem nog niet grootschalig is getest of het afdoende werkt. ‘Als in september blijkt dat dat niet het geval is, dan beraden we ons over onze positie’, aldus VNG-bestuurslid Lot van Hooijdonk. Daarmee schuift de VNG op, want eerder gaf de koepel aan uiterlijk een half jaar voor invoering van de Omgevingswet te willen weten waar ze aan toe zijn.

Uitkomst advies

Minister De Jonge (voor Wonen en Volkshuisvesting) wil de wet per se op 1 januari 2023 in werking laten treden. Hij had de Eerste Kamer om die reden gevraagd voor 1 juli een besluit te nemen over het door hem voorgehangen koninklijk besluit. De Eerste Kamer wenst echter dat eerst de ict-problemen bij het digitale loket voor omgevingsvergunningen moeten zijn opgelost voordat de wet op 1 januari kan ingaan. In oktober worden de uitkomsten verwacht van een onderzoek van het Adviescollege ICT-toetsing. Dat is pas het moment waarop een meerderheid van de Kamer definitief wil besluiten over de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Tot die tijd is er van stemming over het ontwerp-koninklijk besluit betreffende de inwerkingtreding van de Omgevingswet geen sprake.

Onverantwoord

De Jonge bevestigde in het deze week gehouden debat met de Eerste Kamer zijn eerder gedane uitspraak dat als het in oktober niet goed werkt, hij als eerste is om te zeggen dat 1 januari 2023 niet kan. Hij gaf vorige week in een mondeling overleg met de Eerste Kamer al aan het onverantwoord te vinden medeoverheden in de resterende paar maanden van 2022 nog met onduidelijkheid op te zadelen over de invoeringsdatum. ‘In november zeggen “het gaat niet door omdat er een paar gemeenten niet klaar zijn, dus we gaan terug naar vroeger,” dat kun je gewoon niet maken’, aldus de minister.