Steden kennen waarde van open ruimte niet

Gemeenten hebben behoefte aan objectieve informatie over de waarde van open(bare) ruimte. Zij maken voortdurend afwegingen over de inrichting van hun grondgebied. Maar het effect van een bredere stoep, een parkje of een speeltuin wordt vaak slechts aangegeven met ‘een plus of een minnetje’.

Weinig bekend in steden

Vooral in stedelijk gebied is nog weinig bekend over de waarde van open(bare) ruimte, blijkt uit een startnotitie van het kennisinitiatief Verbinden van Duurzame Steden (VerDuS). Hierin werken universiteiten, Platform 31 en verschillende ministeries aan kennisontwikkeling over verstedelijking, ruimte, mobiliteit en transport.

Juist daar wordt ruimte intensief gebruikt

Dat over de open ruimte in steden zo weinig bekend is, vraagt aandacht, volgens de onderzoekers. Juist de stedelijke openbare ruimte wordt intensief gebruikt, het aantal gebruikers is groter en dus ook het potentiële economische effect.

Duidelijke economische waarde

‘In de stad zijn er voortdurend ruimteclaims die iets kosten en wat moeten opleveren’, zegt Fokko Kuik, senior beleidsadviseur bij de Dienst Infrastructuur, Verkeer en Vervoer van de gemeente Amsterdam en initiatiefnemer van de studie. ‘Op een vrije trambaan, rijdt de tram sneller, dat heeft een duidelijke economische waarde. Maar als daardoor een stoep breder of smaller wordt, weten we niet wat dat betekent voor de waarde van die straat.’

Woningwaarde vergelijken

Samen met Piet Rietveld, professor aan de Vrije Universiteit Amsterdam, bundelde Kuik de wetenschappelijke kennis over de waarde van ruimte. Zo zijn er methoden die woningwaarden vergelijken van huizen die dicht bij een park liggen of er ver vandaan. Woningwaarde vergelijken voor en na een ingreep biedt inzicht in het economische effect van de ingreep. Een andere methode is om mensen in een onderzoeksopzet te vragen naar hun voorkeuren over wonen aan het water, de afstand tot groene ruimte en wegen die het landschap doorkruisen.

Nog geen rekenmodel voor gemeenten

De studie biedt nog geen praktisch rekenmodel voor gemeenten, daarvoor is nader praktijkonderzoek nodig. Wel willen de onderzoekers het onderwerp op de agenda zetten. Want om in groeiende steden de belangen rond de open(bare) ruimte goed te kunnen afwegen, moet je alle factoren meewegen, zegt Kuik.

Maatschappelijke Kosten Baten Analyse voldoet niet

In een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) wordt vaak wel een poging gedaan om de waarde van open ruimte in kaart te brengen, maar dat gaat vaak in de vorm van plussen en minnen. Kuik: ‘Vervolgens moet het gemeentebestuur kiezen voor een tunnel of een weg door de stad, door de kosten van de varianten te vergelijken met een handvol plussen en minnen.’ Als ook aan effecten op de open ruimte een realistische economische waarde wordt gegeven, worden afwegingen objectiever en transparanter, hoopt Kuik.