Knuppel en hoenderhok

Dat we van het gas af moeten en moeten inzetten op alternatieven voor fossiele energie zal door vrijwel niemand meer worden betwist. Minder duidelijkheid is er over het tijdpad. 

Wanneer moeten welke stappen worden gezet om zo spoedig mogelijk gasvrij te zijn? En nog minder helderheid is er over de rekening. Wat gaat het kosten en wie gaat dat betalen? Het lijkt erop dat het kabinet kiest voor een strategie van knuppel en hoenderhok. In plaats van het werken aan draagvlak worden zowel gemeenten en woningcorporaties als burgers steeds weer geconfronteerd met maatregelen waarvan volstrekt onduidelijk is wat daarvan de financiële gevolgen zullen zijn en wie de rekening gepresenteerd zal krijgen.

Zo trok het kabinet onlangs de datum dat alle nieuwbouwwoningen gasvrij moeten worden opgeleverd een paar jaar naar voren. De nieuwe ingangsdatum is 1 juli 2018. Slecht leiderschap, volgens projectontwikkelaars. Zij menen dat de maatregel tot vertragingen van lopende projecten leidt en extra kosten met zich zal meebrengen. De bouwwereld wil die lasten niet alleen dragen, maar vindt dat rijk en gemeenten ook een deel moeten betalen. Gemeenten staan daar niet om te springen. Zij zullen immers al op andere fronten met extra kosten worden geconfronteerd. Zo zal door het vervangen van gasaansluitingen de vraag naar elektriciteit toenemen en lang niet alle elektriciteitsnetten zijn al in staat een hogere piekbelasting op te vangen.

Weliswaar wordt per 1 juli ook een regeling van kracht waarmee gemeenten projecten kunnen aanwijzen die tijdelijk mogen afwijken van het aardgasverbod op grond van zwaarwegende belangen, maar of dat voldoende ruimte biedt en niet tot onvoorziene kosten zal leiden blijft onduidelijk. De regeling is nog niet opgesteld. Het kabinet wil daadkracht uitstralen in haar streven naar een snelle energietransitie. Maar daadkracht zonder draagvlak zal het proces niet versnellen.

Een knuppel in het hoenderhok kan processen op gang brengen, maar zonder juiste afstemming levert dat eerder een hoop gekakel op dan een gedegen strategie om het vooropgezette doel, een gasvrij Nederland, zo snel mogelijk te halen.