Snel van Russisch gas af? Vergeet de energietransitie.

(Lacht) 'Goed dat u dat zegt. Er zijn veel huishoudens die het niet voor elkaar krijgen om te bepalen wat je moet doen. Die energiecoaches heb je nodig. Een andere manier is: energieboxen uitreiken, zoals in Rotterdam.'

'Dat is niet helemaal klein bier. Het IEA (International Energy Agency, red.) heeft gekeken hoe snel je het energieverbruik kunt beperken als de nood aan de man is. Als je echt aan de gang gaat, kun je 10 tot 20 procent minder verbruik realiseren. Je moet iets vergelijkbaars doen in de dienstensector en de lichte industrie.'

'Dat is het lastige. Thuis zet je gewoon je thermostaat lager, maar een kantoorgebouw heeft een centraal gebouwbeheersysteem dat alle energieverbruik centraal regelt: de boel aanzet en afzet en de ventilatie aan- en uitzet. Je zou zeggen: dat kan simpel, maar dat is dan toch ingewikkeld. Bedrijven als Honeywell leveren de apparatuur. Dus dan moet je een programmeur van Honeywell laten komen. Bij de TU gaan we het nu zelf proberen: per gebouw kritisch kijken naar de aansturing. Bij ons in de bibliotheek begint al om vijf uur 's morgens de ventilatie te blazen. Nou, er zijn dan echt geen studenten die komen studeren. Door je gebouw beter in te regelen, kun je twintig of dertig procent besparen. In de industrie heb je een eigen dynamiek, maar je kunt dezelfde vragen stellen: staan de machines alleen maar te draaien als het echt nodig is?' Dat bedrijven dit in de praktijk achterwege laten is omdat de energierekening doorgaans minder dan 1 procent van de totale kosten bedraagt, aldus Blok.

'Zo kun je er tegenaan kijken. Je kunt ook zeggen: laten we nu dit moment, nu er ook echt veel te verdienen is door te besparen, of we niet dat traject in de versnelling kunnen gooien. Ik roep al jaren dat de installaties op de universiteit beter ingeregeld kunnen worden, maar nu merk ik dat het in vruchtbare aarde valt.'

'Als je nu besluit om windturbines op zee te plaatsen, dan staan ze er over vijf of zeven jaar. Je kunt die procedures proberen iets te versnellen, maar je krijgt het niet korter dan vijf jaar. De enige uitzondering zijn zonnepanelen op daken. Ik denk dat daar nog wel een versnelling te halen is.'

'Nou, dat loopt wel tegen de grenzen aan, maar de inpassingsproblemen zitten vooral bij de grote projecten, de weilandprojecten en ze zitten nog niet op de daken van woningen. Ik zeg niet dat het nooit komt, maar voorlopig hebben we daar nog wel wat ruimte.'

'Probeer mensen te helpen, vooral mensen in woningen die slecht geïsoleerd zijn en die toch iets aan besparingen willen doen. Dat kan met energiecoaches, energieboxen en in veel gemeenten heb je energiecoöperaties. Het tweede is samen met bedrijven kijken naar het beter inregelen van installaties. In Duitsland en Zwitserland heb je lokale initiatieven waarbij een paar grote bedrijven op een industrieterrein samen aan de slag gaan: hoe kunnen we snel stappen maken om te verduurzamen? Dat zouden gemeenten in Nederland heel goed kunnen organiseren.'

'Je kunt de stok gebruiken en het allemaal controleren. Maar je kunt er ook gezamenlijk aan werken. Een gemeente kan de tien of twintig grote bedrijven aan de tafel halen en kijken: wat zien jullie zelf als mogelijkheden? Hoe kunnen wij jullie helpen? Wat hebben jullie nodig?'

'Nee en dat kan ook per definitie niet, het is jammer voor mijn vak, maar in één of twee jaar ga je het systeem niet veranderen. Wat je nu ziet is dat iedereen zijn eigen hobby roept. Allemaal goede dingen, die we moeten gebruiken, maar dat maakt over één of twee jaar geen verschil uit.'