Duurzaamheid: met spoed wet klimaatverandering gevraagd

Foto’s van dit evenement haalden de media. Zo gaat dat. Om aandacht te trekken, moet je de aandacht op je vestigen. Ook een bloedserieus onderwerp mag soms met humor worden gebracht. Maar nu we zijn uitgelachen, hoop ik dat we ‘t ons nóg beter realiseren: dit is Het Grote Thema van de komende jaren. Meer dan de kredietcrisis en de economische recessie, die ooit weer overwaaien. Eigenlijk zou duurzaamheid geen moment uit onze aandacht moeten zijn. Terecht merkte minister Jacqueline Cramer, ook aanwezig in Amersfoort, een dag later in haar column in dagblad De Pers op dat het elke dag de dag van de duurzaamheid is.

In Amersfoort waren alle geloofsrichtingen van de milieukerk zo ongeveer vertegenwoordigd. In mijn toespraak hield ik ze voor: hoe is het mogelijk dat iedereen beseft dat duurzaamheid het issue van de komende jaren is, maar dat de politiek niet in beweging komt? Er wordt wel lippendienst bewezen aan de duurzaamheidsdoelen, maar er verandert weinig. Grote doorbraken, zoals Denemarken en Duitsland hebben laten zien op het gebied van wind- en zonne-energie, blijven in Nederland uit. Er is te veel versnippering, te weinig daadkracht.

En zolang we veel praten en weinig doen, dreigt nog een ander probleem. Opiniemaker Jaffé Vink schreef onlangs in NRC Handelsblad dat hij het woord duurzaamheid onderhand niet meer kan horen. Ik begrijp wat hij bedoelt. Het is inmiddels een van de meest ge- en misbruikte woorden geworden. Toen het omstreeks 1987 opdook als kernbegrip van de VN-Commissie Brundtland, zei het ons (en mij als milieuminister) echt iets. Tegenwoordig is het is een etiket dat je ergens opplakt. Maar al te graag legitimeren mensen er hun optreden mee, zonder dat er iets verandert.

Toch zijn doorbraken en daadkracht nodig. Wat moeten we daarvoor doen? Ik zie drie mogelijkheden. Ten eerste: er moet een nationale commissie worden ingesteld, vergelijkbaar met de commissie-Veerman (water) en destijds de commissie-Donner (WAO). Een commissie van formaat die met haar adviezen kabinetten overleeft, en die met een doortimmerd plan moet komen om duurzame energie en de daarmee samenhangende industrie op grote schaal in Nederland te realiseren. Ons land kan daarbij zelfs geleidelijk een koppositie innemen. Een positie die we zouden kunnen hebben, gezien onze kennis, ons vernuft en ons organiserend vermogen.

Ten tweede: het energiebeleid en het milieubeleid moeten in één politieke hand komen. Een minister van milieu (duurzaamheid) en energie dus, wiens of wier politieke mandaat verder strekt dan nu. En ten derde: de ernst van dit probleem vergt een wet van allure. Een wet van het kaliber als het Deltaplan Grote Rivieren uit 1995 of de Crisiswet van 2009, met alle vereiste maatregelen erin, en vooral: de mogelijkheden om ze versneld uit te voeren, mochten wettelijke belemmeringen dat in de weg staan. Want warom wel een noodwet voor de gevolgen van een (voorbijgaande) financiële crisis, en geen noodwet voor de blijvende klimaatcrisis? Waarom wel een wet voor hoogwater, een gevolg van de klimaatverandering, en waarom geen wet voor die klimaatverandering zelf?

Een wet klimaatverandering – hij had er al moeten zijn. Ik roep het kabinet op om geen kostbare tijd meer te verspillen.

Ed Nijpels
Voorzitter ONRI, brancheorganisatie van advies-, management- en ingenieursbureaus