‘Expats niet grootste struikelblok woningmarkt’

De afschaffing van de dividendbelasting is van de baan, maar de nieuwe besteding die het kabinet voor het geld ziet, betekent de komende twee jaar het behoud van de dertigprocentsregeling voor expats. Ze hoeven over 30 procent van hun jaarinkomen geen belasting te betalen, waardoor ze een voorsprong houden op de huizenmarkt ten opzichte van de huidige bewoners van de grote steden.

Zielloze wijken

Dat is tegen het zere been van de Amsterdamse SP. Raadslid Erik Flentge wijst erop dat expats gewend zijn om hoge prijzen te betalen en Amsterdammers op de toch al erg krappe woningmarkt overbieden. ‘Die kunnen de concurrentie niet aan’, zegt hij tegen stadszender AT5. Volgens hem raakt de balans zoek en vertrekken expats na een paar jaar weer. De in- en uitstroom in sommige delen van de stad zou straks zo hoog zijn dat “zielloze wijken” zouden ontstaan. ‘Amsterdammers merken dat hun buurt drastisch aan het veranderen is.’

Extra druk
De SP is met wethouder Laurens Ivens vertegenwoordigd in het college. De opkomst van expats in de stad is volgens hem een van de factoren die voor extra druk op de woningmarkt zorgen, ook in omliggende gemeenten. Toch wegen sommige factoren sterker, zoals invloed van (buitenlandse) investeerders, laat zijn woordvoerder weten. ‘Een op de vijf Amsterdamse woningen gaat naar investeerders die er geld op willen verdienen en verhuren. Dat is voor ons een grotere factor en expats zijn een extra factor.’ De gemeente heeft bij het rijk al eerder gepleit voor beëindiging van het belastingvoordeel voor expats en gevraagd hoe het anders kan.

Vooral investeerders overbieden

Volgens de woordvoerder is de ene partij voor de gemeente niet belangrijker dan de andere in de druk op de woningmarkt. ‘Ook wij nemen waar dat steeds vaker wordt overboden. Dat is niet alleen zo bij expats, maar vooral bij investeerders. Die hebben geen probleem om de financiering rond te krijgen. Ook doorstromers kunnen meer neerleggen.’ Door afschaffing van het belastingvoordeel voor expats zou de druk op de woningmarkt niet ineens verdwenen zijn. ‘Het hoort bij de stad dat buitenlandse ondernemingen zich hier vestigen. Een uitdaging voor het college is dan de toegang voor andere groepen op de woningmarkt, vooral groepen die hulp nodig hebben.’

Driekwart geen kans
In Amsterdam hebben inkomens tot 60.000 euro zonder gereguleerde woningbouw geen kans op de woningmarkt, zegt Ivens' woordvoerder. ‘Dat is zorgelijk, want dat is driekwart van de huishoudens.’ Woningdelen en vakantieverhuur zorgen daarbij ook voor opdrijving van prijzen en verloop. Verschraling van sociale cohesie probeert het college tegen te gaan door ernaar te streven dat wijken voldoende gemengd zijn en mensen met verschillende inkomens kans hebben op een woning. ‘Expats zitten in het dure huur- en koopsegment.’ Over het mogelijk ontstaan van “zielloze wijken” heeft het college geen opvatting. ‘Nederlanders krijgen geen voorrang, maar dat de extremen omlaag gaan zou helpen. We pleiten bij het rijk voor beperkte verhoging van middenhuur. Dan is het voor beleggers minder interessant panden op te kopen. Ook willen we een zelfbouwplicht, waardoor zelfbouwers er zelf moeten gaan wonen.’

Ernstig probleem
Het VUmc sluit intussen zijn operatiekamers en dat is niet alleen een kwestie van opleiding, maar ook van te weinig woningen voor verpleegkundigen, aldus de woordvoerder. ‘Ook leraren en bouwvakkers vinden geen woning. Gebrek aan betaalbare woningen is een ernstig probleem. Uit het onderzoek van de Woonbond naar de invloed van de WOZ-waarde op de huurprijs blijkt dat een kwart van de Amsterdamse sociale huurvoorraad op papier al is verdampt. ‘Nu is de huur nog laag, maar straks kan die stijgen naar 1800 euro. Dat is een enorm probleem. Expats zijn dus niet grootste struikelblok.’

Komst ingroeiregeling goed
Wethouder Udo Kock (D66) van economische zaken reageert nog positiever. Hij vindt de komst van de zogenoemde ingroeiregeling goed. 'Er zijn verwachtingen gewekt, namelijk dat expats 8 jaar recht zouden hebben op de regeling, op basis waarvan gezinnen en kenniswerkers gekozen hebben om naar Nederland te komen. De meeste kenniswerkers plannen hun verhuizing en die van hun gezin op basis van het financiële plaatje. Denk aan de keuze voor woonplaats en woning, soms hypotheek, scholen voor hun kinderen, en de keuze om überhaupt met het gezin te emigreren voor werk, wat meestal inhoudt dat slechts een van de twee ouders van het gezin werk heeft.'