Gemeenten steeds liever voor dieren

Gemeenten nemen hun taken op het gebied van dierenwelzijn serieus en kennen hun wettelijke taken en plichten op dierengebied beter dan voorheen. Vaker behoort het onderwerp specifiek tot de portefeuille van lokale bestuurders.

Opvangplicht

Volgens Peter Boertje, regionaal lobbyist van de Dierenbescherming in Zuid-Holland en oud-raadslid, heeft dat van nabij meegemaakt. ‘Toen ik in 2010 begon bij de Dierenbescherming, kenden sommige gemeenten hun wettelijke opvangplicht niet eens. In de meeste gevallen ging het niet verder dan een subsidierelatie.’ Tegenwoordig wordt volgens hem de opvang van dieren door gemeenten gezien als vorm van betaalde dienstverlening. ‘Bij grote gemeenten is dierenwelzijn wel meer top of mind dan bij de kleinere, waar wethouders meer taken onder hun hoede hebben.’

Vogels

Niet bij alles hoeft volgens de Dierenbescherming lokaal een schep geld ten behoeve van meer dierenwelzijn. Een verbetering kan ook zijn dat in alle gemeentelijke rampenplannen een passage staat over de opvang van dieren bij crises – denk aan situaties als de overstroming in Valkenburg van 2021, een lekkage waardoor vogels met olie besmeurd raken, de ontruiming van een wijk, of grote natuurbranden. Met de Veiligheidsregio kunnen daarover afspraken worden gemaakt, ook over de toegankelijkheid van locaties voor dierenhulpverleners, die niet altijd ‘beroeps’ zijn.

Overlast

Boertje zit in de adviescommissie Dierenwelzijn en Stadsnatuur van de gemeente Rotterdam. Die adviseert het college en ambtenaren over beleid op het gebied van natuur, ecologie, dierenwelzijn, natuurrecreatie en -educatie. ‘Dierenwelzijn komt telkens terug op de agenda. Of het nu gaat over opvang, losloopveldjes of overlast gevende dieren.’

Nota vol aanbevelingen

Vooruitlopend op de laatste gemeenteraadsverkiezingen schreef de Dierenbescherming een veelomvattende nota vol aanbevelingen, die aangeeft hoe gemeenten diervriendelijker kunnen worden. Zo komen volgens Boertje bijvoorbeeld het transport en opvang van in wild levende dieren vaak in het gedrang; bijvoorbeeld van verkeersgewonden, dieren die zich vast hebben gelopen in prikkeldraad of slachtoffers van vergiftiging. De gemeentelijke ‘bewaarplicht’ geldt dan niet, wel een wettelijke zorgplicht.

Dierenbuddy’s

Vrijwilligers van de Dierenbescherming, zogeheten dierenbuddy’s, staan volgens hem met één voet in het sociale domein staan. Vaker dan ooit, als gevolg van de vergrijzing en de keuze om ouderen langer thuis te laten wonen. ‘Thuiswonende ouderen met een huisdier vereenzamen minder snel. Hun hondje voldoende uitlaten of de kattenbak verschonen lukt niet meer als ze slecht ter been worden. Dan helpen onze buddy’s, die in tientallen gemeenten opereren. Zij komen gemakkelijker achter de voordeur dan andere zorg- en hulpverleners.’ Volgens hem dragen de buddy’s mee aan preventie van hulp- en zorgvragen. ‘Gemeenten sparen er kosten door uit.’

Filosofisch vraagstuk

Niet alleen behartigers van dierenwelzijn kijken naar gemeenten, ook burgers doen vaker een beroep op gemeenten voor dit onderwerp. Dat zegt Johnas van Lammeren, oud-raadslid en fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in Amsterdam, drie raadsperiodes lang. De politicus stond in Amsterdam met fractiemedewerkers en -volgers aan de wieg van de lokale dierenwelzijnsnota. Inmiddels is Van Lammeren wethouder voor onder andere dierenwelzijn en biodiversiteit in Amersfoort. Dierenwelzijn is volgens hem ook een filosofisch vraagstuk, niet alleen praktisch. ‘Dieren hebben een zelfstandige intrinsieke waarde, niet ondergeschikt aan de belangen van de mens. Vanuit dat principe werken we op dit moment in onze gemeente aan een dierenwelzijnsnota, die bijna voltooid is.’

Onmondigen

Wettelijke plichten verankeren in beleid is volgens Van Lammeren wel het minste. ‘Bij dierenwelzijnsbeleid denken mensen aan huisdieren die we goed moeten behandelen en misschien nog aan de koe in de wei. Met een goede dierenwelzijnsnota krijgen de onmondigen een plek aan de bestuurstafel. En wat goed is voor dieren, is bijna altijd ook goed voor mensen.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 15 van deze week (inlog)