Den Haag zoekt oplossing voor zeespiegel en Scheveningen

De boulevard van Scheveningen die verdwijnt achter een kunstmatig aangelegde duinenrij. Dat is één van de twee oplossingsrichtingen waarover de gemeente Den Haag nadenkt om zich te wapenen tegen de versnelde zeespiegelstijging. Dat blijkt uit een verkenning die de betrokken wethouder dinsdag naar buiten heeft gebracht. In 2025 moet de gemeenteraad een keuze maken.

Drie kilometer

De gemeente Den Haag heeft elf kilometer kust, waarvan acht zandig en drie kilometer bebouwd. Die bebouwde kust is het probleemkindje: Scheveningen Haven, het Scheveningse badplaatsgedeelte, het Havenkwartier en de nieuwe wijk Norfolk. De duinkust kan met behulp van zandsuppleties nog ‘tot zeker drie meter zeespiegelstijging meegroeien’, schrijft wethouder Robert Barker.

Anders is het in de andere drie kilometer. De primaire waterkering in Scheveningen is in 2020 voor het laatste getoetst. In 2032 volgt de volgende inspectie. ‘Het is niet onwaarschijnlijk dat bij een van de eerstvolgende toetsingsrondes de kering niet meer aan de veiligheidsnorm voldoet’, aldus wethouder Barker. Hij baseert zich onder meer op gesprekken met Hoogheemraadschap Delfland. Bovendien ligt een nieuwe wijk als Norfolk, die pas net is opgeleverd, buiten de dijk. Ook buitendijks liggen bijvoorbeeld het Kurhaus en de visafslag.

Zie hieronder een illustratie van de gebieden die het betreft, uit een rapport van adviesbureau Arcadis in opdracht van Hoogheemraadschap Delfland.

Minder zekerheid

De toekomst van de zeespiegelstijging is onzeker. Voor Nederland hangt veel af van wat er gebeurt op West-Antarctica, waarover minder zekerheid is dan over de ijskap op Groenland. Een gemeente als Den Haag krijgt van het Kennisprogramma Zeespiegelstijging het advies om rekening te houden met de extremere verwachtingen, gebaseerd op de klimaatscenario's van het KNMI uit 2023. Het KNMI heeft die gebaseerd op de meest recente ronde van grote overzichtrapporten die klimaatpanel IPCC in 2021 en 2022 publiceerde.

Gebaseerd op het hoge uitstootscenario (in IPCC-termen het scenario ‘SSP5-8.5’) moet Nederland rekening houden met in 2050 een zeespiegelstijging van 19-37 cm en in 2100 59-124 cm. In dit hoge uitstootscenario wordt gerekend met de verhaallijn dat de wereld in de 21e eeuw geen enkele energietransitie doormaakt. In een laag uitstootscenario rekent het KNMI in 2100 met 26-73 cm zeespiegelstijging voor de Nederlandse kust. De bandbreedtes en de onzekerheden zijn dus groot.

Pier en boulevard

Toch moet Den Haag al besluiten nemen. In 2026 komt er een herijking van het Deltaprogramma van de rijksoverheid, dat gaat over de dijkveiligheid van Nederland. De gemeente wil invloed hierop hebben. Daarnaast moet de gemeente beslissen over de integrale gebiedsvisie van Scheveningen Bad, over een strandnota, de herontwikkeling van de pier, en een havenvisie. De verbouwing van de Scheveningse boulevard is wel al gaande, met onder de boulevard een dijk.

Het afsluiten van de haven kan zijn voordelen hebben, schreef Arcadis in het advies aan Hoogheemraadschap Delfland. Bij het aanbrengen van zandsuppleties aan de Haagse kust zit men dan niet meer in z'n maag met het baggerbezwaar (oftewel het diep houden van de vaargeulen) van de haven. De haven is overigens begin 20e eeuw aangelegd, nadat in 1894 een storm talloze vissersboten had vernield. De bekende schilder Hendrik Mesdag legde dit vast.

Duinenrij voor Scheveningen

Het gemeentebestuur heeft twee denkrichtingen waartussen het wil kiezen. Of de huidige kustlijn wordt behouden, of de gehele Haagse kust wordt in de komende tientallen jaren langaanzaam een duinenrij. Dat betekent dat het huidige Westduinpark en het Oostduinpark met elkaar verbonden worden door een duinenrij voor Scheveningen langs. Zie een impressie hieronder, afkomstig uit een rapport begin dit jaar van Kennisprogramma Zeespiegelstijging.

De eerste oplossing behoudt dus de huidige kustlijn, maar brengt waarschijnlijk wel het overgrote deel van Den Haag binnen de dijken, dus ook de badplaats en haven van Scheveningen. Tevens worden dan oplossingen gezocht in overstromingszones, evacuatieprotocollen, en onder andere trapsgewijze kades. Met beide oplossingen loopt de functie van de haven van Scheveningen, onder meer gebruikt voor visserij, gevaar. ‘Als we nu een dergelijke keuze maken, kan dat betrokken worden bij nieuwe ontwikkelingen in en rond de haven en in het algemeen een kans bieden bij de ontwikkeling van het havengebied’, schrijft de wethouder.

In 2024 en 2025

In de loop van 2024 zullen er een impactstudie en kosten-batenanalyse volgen. Inwoners kunnen meedenken in zogenaamde open ontwerpateliers. In 2025 wordt de uiteindelijke visie van het gemeentebestuur aan de raad voorgelegd.