'Corporaties maken straks veel gebruik van het fonds'

1. Wat behelst het voorstel van Aedes, de brancheorganisatie van woningcorporaties?

De gezamenlijke corporaties richten een 'Corporatie-wijkenfonds' op. Speciaal voor de veertig aandachtswijken storten ze maximaal 1,5 miljard euro in dit fonds. Sociale verhuurders in de veertig wijken kunnen uit dit fonds geld lenen zonder daarover rente te betalen. In feite kunnen ze zo dus gratis geld lenen. Uitgaande van vijf procent rente bedraagt het rentevoordeel op deze 1,5 miljard euro in tien jaar tijd volgens Aedes 750 miljoen euro.

Dat is precies het bedrag dat minister Vogelaar (Wonen, Wijken, Integratie, PvdA) van de gezamenlijke corporaties verlangt om te betalen aan de verbeteringen in de veertig wijken die er het slechtst aan toe zijn. Van de corporaties in de Vogelaarwijken wordt verwacht dat zij in totaal, dus inclusief de eerder genoemde 750 miljoen, de komende tien jaar 2,5 miljard euro in de wijken investeren.

2. Moeten de corporaties die actief zijn in de veertig aandachtswijken zelf ook aan het Corporatie-wijkenfonds bijdragen?

Dat hangt ervan af. Als corporaties met woningen in een Vogelaarwijk ook bezit hebben in andere wijken, dan zullen zij de portemonnee moeten trekken. Naar rato van het aantal woningen buiten de aandachtswijken, wordt vervolgens berekend wat de bijdrage aan het wijkenfonds is.

3. Hoeveel gebruik zullen corporaties van het wijkenfonds gaan maken?

Dat is moeilijk in te schatten. Aedes-voorzitter Willem van Leeuwen stelde in een toelichting op de plannen dat het 'gratis lenen van geld' een zeer aantrekkelijke voorwaarde voor corporaties is. Hij verwacht dat vooral Rotterdamse corporaties het deel van het fonds waar ze recht op hebben volledig zullen benutten. 'Of dat ook voor Amsterdam geldt waar de woningmarkt zoveel gunstiger is, weet ik niet. Maar in het algemeen verwacht ik dat corporaties straks veel gebruik van het fonds zullen maken.'

4. Wat staat er tegenover het gratis uitlenen van geld?

In ruil voor het bedrag dat in het wijkenfonds wordt gestort ontvangen corporaties obligaties met een vaste looptijd. De waarde van deze obligaties is gekoppeld aan de waardeontwikkeling van vastgoed dat toebehoort aan de woningcorporatie die de renteloze lening ontvangt.

Aan het einde van de looptijd van de obligatie keert het fonds de hoofdsom van het waardepapier uit aan de corporatie die de lening verstrekte. De ene helft van de waardevermeerdering (of vermindering) van de woningen wordt toeberekend aan de obligatiehouder, de andere helft aan de corporatie die de woningen bezit. De brancheorganisatie verwacht overigens dat de waardevermeerdering rond de drie procent per jaar zal zijn, omdat het woningen in verhuurde staat betreft.

5. Moeten corporaties die geld lenen uit het fonds nog steeds hun panden aan het wijkenfonds verpanden, zoals in het vorige voorstel van Aedes?

De veel bekritiseerde 'sale en leasebackconstructie' is van de baan. Overwogen wordt nu, zo blijkt uit het besluit van de ledenraad van Aedes, om te werken met het kooprecht voor het wijkenfonds. Aedes-voorzitter Willem van Leeuwen zei in een toelichting dat dit kooprecht niet eenzijdig uitgeoefend mag worden door het fonds. Eerst moet de corporatie die de huizen in bezit heeft het aanbod krijgen het geleende bedrag terug te betalen, waardoor het recht van het fonds de woningen aan te kopen vervalt.

6. Is nu de kou uit de lucht tussen minister Vogelaar en de corporaties?

De bewindsvrouw heeft aangegeven dat zij de benodigde 750 miljoen euro desnoods via een heffing binnen zal halen als de corporaties niet met een bevredigend voorstel komen. Haar kritiek op de vorige voorstellen van Aedes kwam er kort gezegd op neer dat ze er geen vertrouwen in had dat het fonds daadwerkelijk 750 miljoen euro zou genereren.

De belangenvereniging van huurders, de Woonbond, stelt in een verklaring dat het laatste voorstel van Aedes erg lijkt op de eerder door de minister afgewezen versie. De bond vindt het tijd dat de minister via het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting een heffing oplegt aan de corporaties. Als de minister gaat heffen, komt de ondertekening van de wijkovereenkomsten in de Vogelaarwijken in gevaar. 'Want dan weet niemand meer waar hij aan toe is', zei Van Leeuwen tijdens een toelichting op het voorstel van Aedes. Vogelaar zal naar verwachting een dezer dagen reageren op dit derde bod van Aedes.