Bergen ligt dwars bij gasopslag

In het Noord-Hollandse Bergen is veel weerstand onder bewoners en politiek tegen plannen van minister Van der Hoeven (Economische Zaken, CDA) voor aardgasopslag onder het dorp. Het kunstenaarsdorp heeft een aardgasveld van circa negen miljard kubieke meter groot. Binnen tien jaar raakt dit gasveld leeg en wordt de gaswinning stopgezet. Het ministerie van Economische Zaken wil het gebied dan inzetten als deel van de nog te creëren Noordwest- Europese ‘gasrotonde’. Daarbij wordt in de zomer goedkoop Russisch gas in het lege veld gepompt, en ’s winters wordt dat weer opgepompt voor consumptie.

Dit voornemen stuit op tegenstand van de Bergenaren. ‘In de laatste vijftien jaar hebben we al bevingen gehad door de gaswinning. De zwaarste was 3,5 op de schaal van Richter’, zegt Wouter Hubers van actiecomité Gasalarm2. Zijn club verwacht meer bevingen door de gasopslag; daardoor kunnen woningen ernstig beschadigd raken. Aardbevingen zijn de Bergenaren dus niet vreemd. Vanaf het begin van de aardgaswinning bestaat er een verhoogde kans op schokken. Door het aardgasveld loopt namelijk een natuurlijke breuklijn; die is door de gasdelving onder spanning komen te staan. ‘Als het veld straks ieder jaar wordt vol- en leeggepompt, neemt de druk telkens toe en af. Onderzoek van seismologen toont aan dat grotere risico’s oplevert’, zegt Hubers. De actievoerders zijn ook bang voor overlast van de geplande bouw van vijftig meter hoge boortorens. ‘Het boren zal drie jaar lang dag en nacht doorgaan. Wij vrezen veel overlast van lawaai en bouwlantaarns, maar onze grootste angst betreft de bevingen.’

Gevaar

Uit voorzorg heeft TNO het gevaar van nieuwe aardbevingen onderzocht. Daaruit blijkt dat de kans daarop niet groter wordt door de gasopslag. Toch twijfelen de Bergenaren aan het TNO-onderzoek. Op aandringen van de gemeenteraad zal minister Van der Hoeven een tweede onderzoek laten doen door een onderzoeksinstituut uit het buitenland. Hierna wil ze gebruikmaken van een rijksinpassingsplan (RIP). Daarmee kan ze nieuwe bestuurlijke hobbels op gemeentelijk niveau omzeilen.

In juli ging de Bergense wethouder Adri Plomp van ruimtelijke ordening (VVD) op bezoek bij de bewindsvrouw. ‘We vroegen wat de minister wilde doen als Bergen gasopslag zou weigeren. Zij antwoordde toen: “Daar is het rijksinpassingsplan voor en dan nemen wij het besluit van u over”.’

Door het RIP voelen de Bergenaren zich gegijzeld. De gemeenteraad kan dan immers niet meer beslissen over het eigen bestemmingsplan. Het college van B en W opereert daarom voorzichtig. ‘Wij houden ons het recht voor om tegen te zijn. Maar als we ons echt uitspreken tegen het plan van de minister, maakt zij gebruik van het RIP en is het game over’, meent Plomp.

De passieve houding van het college van B en W ontmoet weinig waardering in de gemeenteraad. ‘Wij verwachten van het college dat het in Den Haag opkomt voor de belangen van de Bergenaren. We zouden het zeer teleurstellend vinden als het dat niet doet’, zegt gemeenteraadslid Hans Haring van coalitiepartij Gemeentebelangen (GB-BES), die daarin wordt gesteund door zijn collega’s van coalitiegenoot PvdA en oppositiepartijen GroenLinks en D66.

Verzet

Ook in Barendrecht kan de minister binnenkort een RIP inzetten. Daar zijn plannen om CO2 op te slaan in een leeg aardgasveld, en ook in deze gemeente is veel verzet. Veel bewoners zetten vraagtekens bij de relevantie van de opslag en maken zich zorgen over hun veiligheid. Door de houding van de Barendrechtse bevolking is het besluit voor CO2-opslag voorlopig uitgesteld. In Drachten, waar ook plannen waren om CO2 op te slaan in een leeg aardgasveld, heeft de minister inmiddels van de plannen afgezien, wegens een te grote kans op bodemdaling.

De bewoners van Bergen krijgen nog een kans om hun zorgen uit te spreken tegen de minister. Van der Hoeven komt namelijk op 31 augustus bij hen op bezoek, om zich op de hoogte te stellen van de situatie en te horen wat er leeft onder burgers. Wouter Hubers van actiecomité Gasalarm2: ‘Ze zal ook even met ons praten. Wij zullen haar duidelijk maken dat we niet geloven in haar plan.’

Europese gasrotonde
In de Europese gasrotonde gaat Nederland gas opslaan in lege gasvelden om in de toekomst te kunnen voorzien in zijn eigen gasbehoefte. Ook buurlanden die extra gas nodig hebben, kunnen dan op Nederland een beroep doen. In het lege Bergense gasveld kan straks elke zomer bijvoorbeeld goedkoop Russisch gas worden opgeslagen, om in de winter voor een betere prijs te worden doorverkocht aan andere landen. Het project, dat Gasopslag Bergermeer heet, moet extra werkgelegenheid en miljardeninvesteringen opleveren.