Circulaire economie voor een bouwsector zonder afval

Onze planeet staat voor grote uitdagingen. We gebruiken meer grondstoffen en stoten meer vervuilende emissies uit dan de aarde maakt en verwerken kan. Het wordt daarom steeds belangrijker om grondstoffen optimaal in te zetten en zoveel mogelijk te hergebruiken om zo CO2-uitstoot te beperken. In het Klimaatakkoord van de overheid staan meer dan 600 afspraken om de transitie naar een CO2-arme samenleving te maken. We bewegen langzaam van een lineaire economie die gebaseerd is op take-make-waste (grondstof gebruiken, iets creëren, als afval verwerken) naar een circulaire economie. Hier ligt de focus op het voorkomen van ‘virgin’ materiaalgebruik, afval en schadelijke gevolgen voor mens, natuur en milieu.

De transitie naar circulair bouwen

De bouwsector is als grootverbruiker van grondstoffen verantwoordelijk voor een 40% van de totale nationale CO2-uitstoot. Tegelijkertijd vormen de bouw van tienduizenden woningen, verduurzaming van miljoenen gebouwen en de grote renovatie van infrastructurele werken de komende jaren een enorme uitdaging voor de sector. Deze opgaven bieden veel kansen om circulair bouwen in de praktijk te brengen. Arcadis helpt klanten bij het optimaal benutten van al die kansen. We hebben een integrale benadering op duurzaamheid en werken aan oplossingen op het gebied van energie, biodiversiteit, klimaatadaptatie, welzijn en circulaire economie. Bij infrastructurele projecten werken we met de Aanpak Duurzaam Grond-, Weg-, en Waterbouw (GWW). Arcadis ontwikkelde deze verder door naar de pragmatische Aanpak Circulaire Projecten voor circulair ontwerpen en bouwen die we in al onze projecten kunnen toepassen. Samen met onze opdrachtgevers hebben we veel mooie voorbeelden hoe (ver)bouwen duurzaam en circulair kan.

Materialen kringloop

In onze aanpak werken we volgens de principes van de circulaire economie, die uitgaan van hoogwaardig hergebruik van grondstoffen en materialen en het voorkomen van schadelijke effecten op bodem, water, lucht en biodiversiteit. We streven naar minder materiaalgebruik. Daarom beginnen we altijd met de vraag: Is het echt nodig om nieuw materiaal toe te passen? Wat zijn de mogelijke alternatieven? Kunnen we bestaande materialen hergebruiken? Traditionele materialen kunnen het reduceren van emissies en het primaire grondstoffengebruik beperken. Denk bijvoorbeeld aan dakpannen en bakstenen. De milieuprestaties van deze materialen zijn een stuk beter dan die van beton en staal. Ook kost het hergebruik van deze materialen weinig energie, doordat ze los vervangbaar zijn. De Kringloopwinkel Houten is een mooi voorbeeld van deze circulaire toepassingen.

Biobased bouwen

Wanneer het gebruik van nieuw materiaal noodzakelijk is dan valt de keuze op materialen met een zo laag mogelijk milieu impact. Biobased bouwmaterialen zoals hout of hennep zijn bij uitstek geschikt voor circulair bouwen. Deze materialen zijn hernieuwbaar, want ze groeien in een relatief korte tijd weer aan. Bovendien, nemen ze tijdens het groeiproces CO2 uit de lucht. Wanneer deze biobased materialen verwerkt worden in een bouwmateriaal dan worden de CO2-emissies voor een lange tijd opgeslagen in het bouwwerk. Casino Venlo en Station Driebergen-Zeist zijn mooie voorbeelden van duurzaam materiaalgebruik.

Meer weten over hoe we de transitie naar biobased bouwen kunnen versnellen? In ons rapport De urgente belofte van biobased bouwen verkennen we de kansen voor opschaling van biobased materialen in de bouw. Lees ook het artikel Biobased bouwen: hoe gaan we van niche naar mainstream?

Modulair bouwen

Naast het gebruik van hernieuwbare en duurzame materialen, is modulair bouwen een belangrijk principe voor het opschalen van de circulaire bouweconomie. Bij modulair bouwen houd je rekening met de demontage van het gebouw of bouwwerk aan het einde van de levensduur. In de utiliteitsbouw en de infrastructuur worden gebouwen of bouwwerken vaak al gesloopt ver voordat ze in technisch opzicht ‘op’ zijn. Denk aan kantoorgebouwen die niet meer voldoen aan de wensen van de tijd of viaducten en bruggen die de toegenomen verkeersbelasting niet aankunnen. Modulair opgebouwde objecten kunnen eenvoudig gedemonteerd worden. De losse onderdelen zijn herbruikbaar in een nieuw bouwwerk.

Circulaire economie is een belangrijke aanjager voor minder CO2-uitstoot in de bouwsector. Circulair bouwen doen we niet alleen. Het gaat daarbij om samenwerken in de keten, innoveren, lef hebben en vooral doen! Zo draagt Arcadis bij aan een duurzame economie in een 100% circulaire wereld zonder afval.