Afvalregels zitten circulaire waterschappen in de weg

De Nederlandse wetgeving zit een innovatieve toepassing van grondstoffen die worden gewonnen uit rioolwater in de weg. Het wordt tijd dat de wetgever het hergebruik van stoffen als fosfaten, cellulose en water makkelijker maakt. Daarop wachten waterschappen al veel te lang, zo schrijft de Unie van Waterschappen in een bericht aan de Tweede Kamer. 

Afval

Veel waterschappen zijn al jaren bezig met het hergebruik van de grondstoffen die overblijven uit het rioolwaterzuiveringsproces. Die stoffen worden nu veelal aangemerkt als afval, en zijn daardoor nauwelijks meer terug te brengen als grondstof. Maar tegelijkertijd moet Nederland circulair worden.

Struviet

‘De afvalregelgeving zit nu de productregelgeving in de weg,’ zegt Mark van der Werf, programmaleider innovatie, duurzaamheid en internationale zaken bij de Unie van Waterschappen. ‘Een voorbeeld daarvan is struviet, een fosfaatmineraal dat als afzetting achterblijft in leidingen tijdens het traditionele zuiveringsproces. Inmiddels kunnen we struviet afvangen aan het beging van het proces. Dat levert twee voordelen op: in de eerste plaats bespaart het op onderhoudskosten van onze systemen, en ten tweede is fosfaat een belangrijke grondstof voor o.a. meststoffen. Die fosfaten worden nu gewonnen in landen als China en Marokko, en in Nederland geïmporteerd. Bovendien zijn die voorraden eindig, terwijl dit gewoon in urine zit en in Nederland altijd teruggewonnen kan worden.’

Dossier

De Unie van Waterschappen probeert al vijf jaar om toestemming te krijgen om de teruggewonnen struviet te hergebruiken. Volgens de afvalwetgeving, die grotendeels nog stamt uit de jaren zeventig, moet de grondstof eerst een ‘einde afval’-status krijgen, waardoor het niet langer als afval wordt aangemerkt. Maar in Den Haag blijft het dossier liggen. ‘Het is belangrijk om te weten of het product schoon is, en er geen verontreinigende stoffen, zoals medicijnresten, terug in het milieu gebracht worden. Maar het duurt allemaal erg lang.’

Cellulose

Het gaat daarbij niet alleen om struviet. ‘Waterschappen zijn al druk bezig met methodes om cellulose uit het wc-papier in rioolwater te winnen, dat gebruikt kan worden in de wegenbouw. Je zal zeggen: hoe is dat nu een gevaar voor de volksgezondheid? Maar toch blijft het als afval aangemerkt, en dus niet bruikbaar als secundaire grondstof. En dit speelt niet alleen bij de waterschappen. Ook  een bedrijf dat olie wil winnen uit gebruikte sinaasappelschillen, kan dat nu vaak niet. Of treft een  medewerker van de Omgevingsdienst die de regels te strak hanteert.’

Herijking

Ten eerste willen de waterschappen dat er snel een herijking van de afvalstoffenregelgeving komt. Maar daarnaast willen ze ook dat partijen die een idee of innovatie voor hergebruik van afval hebben, een duidelijk aanspreekpunt hebben als het gaat om toestemming of het aankaarten van problemen? ‘We weten nu niet wie je daarvoor moet aanspreken. Het zou goed zijn dat het RIVM een handreiking zou schrijven over hoe we moeten omgaan met secundaire grondstoffen, en dat omgevingsdiensten daarvan gebruik kunnen maken. Voor verdere innovatie in het hergebruik van grondstoffen is het noodzakelijk dat belemmeringen worden weggenomen.’