Afval in breed beeld

Het mooie van afval vind ik het brede aspect. In afval zit van alles, levenscyclusanalyse (met CO2-belasting), financiën, techniek, de wet, bestuur, management, psychologie en sociologie - om maar eens wat te noemen.

Afval is een breed onderwerp en moeilijk te vangen in eén discipline. Ik denk de uitdaging die dat brede aspect geeft, me fascineert. Het uitvoeren van onderzoek op het gebied van afval is erg leuk om te doen, maar vergt veel werk. Het lezen van allerlei publicaties over afval is ook best uitdagend. Om iets over afval te lezen heeft men een brede blik nodig.

Een mooi voorbeeld is het onderzoek op afvalscheiding van huishoudelijk afval in hoogbouw geleid door Rijkswaterstaat. Bij dit onderzoek zijn zeven grote gemeenten betrokken, een denktank met gedragsonderzoekers en verschillende professionals op het gebied van inzameling en verwerking. Men kijkt naar het effect van verschillende interventies onder verschillende omstandigheden van verschillende bewoners. Dit onderzoek is complex. Het vergt grondige voorbereiding en een brede blik. In een grote groep worden aanpak en resultaten met elkaar besproken door verschillende professionals met verschillende achtergrond.

Een voorbeeld waar dit iets minder goed is gegaan is de 'Kritische reflectie op huishoudelijk afvalbeleid in circulaire economie', uit de essaybundel van de Raad voor het Openbaar Bestuur Verduurzaming en nu de kosten nog. Het stuk uit september dit jaar is een mening, maar dat maakt het niet minder spannend. Een blik echter op de literatuurlijst laat al zien dat weinig verschillende invalshoeken zijn belicht; er wordt veel naar eigen werk gerefereerd. Men blijft achter met vragen, zoals waarom de grafiek op gescheiden inzameling tot 2012 gaat, terwijl na die datum juist zaken als omgekeerd inzamelen van start gingen. Een kritische beschouwing op eigen bevindingen ontbreekt, het kaderen binnen de vele andere gezichtspunten dan een economische is nauwelijks aanwezig.

Om een goed beeld over afval te krijgen is een breed beeld nodig. Men kan ervan uitgaan dat de schrijver die geeft, maar de kritische lezer houdt een paar zaken scherp in de gaten. Ten eerste even kijken of er een brede literatuurlijst is. Wordt verwezen naar werk binnen één vakgebied of juist meerdere? Vervolgens, hoe is het onderzoek of het werk opgezet? Is er gesproken met verschillende professionals uit het vakgebied? Zijn er verschillende aspecten mee genomen? En het derde punt; is er een kritische reflectie op eigen werk en bevindingen? Hoe wordt het werk geplaatst in een ander perspectief? En tot slot; een kritische blik; hoe zijn de bevindingen vanuit eigen vakgebied? Bekijk afval in breed beeld. 

Jan-Henk Welink