Ollongren: meer participatie als gevolg Aarhus-arrest

Gemeenten zullen als gevolg van het Aarhus-arrest van het Eurepese Hof van Justitie nog meer werk moeten maken van participatie bij ruimtelijke projecten. Dit om vertraging door beroepszaken bij reeds vergunde projecten tegen te gaan.

Alsnog geblokkeerd
Dat schrijft demissionair minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) in antwoord op vragen van de Eerste Kamerfractie van Groen Links. In het Aarhus-arrest bepaalde het Europese Hof van Justitie eerder dit jaar dat ook partijen die in eerste instantie geen zienswijze hadden ingediend in een later stadium, onder voorwaarden, toch toegang moeten kunnen krijgen tot de bestuursrechter. Daarmee kunnen reeds vergunde ruimtelijke plannen van gemeenten alsnog (tijdelijk) worden geblokkeerd.

Bewerkelijker
Ollongren erkent dat gevaar in haar Kamerbrief. ‘De uitspraak (…) kan mogelijk leiden tot langere doorlooptijden van procedures bij de bestuursrechter over omgevingsrechtelijke projecten omdat meer personen beroep instellen bij de bestuursrechter. Dit maakt de beroepszaken bewerkelijker voor zowel de bestuursrechter als het bestuursorgaan, dat het aangevochten besluit heeft genomen.’ Wel noemt ze het ‘lastig in te schatten’ hoe groot het effect zal zijn.

Actieve benadering
Om eventuele vertraging op voorhand tegen te gaan roept ze gemeenten op de participatie in het voortraject nog serieuzer ter hand te nemen. Door met alle mogelijke bezwaarmakers vroegtijdig om tafel te gaan, zou een juridisch conflict in een later stadium moeten worden voorkomen. Dat vereist dus een actieve benadering door gemeenten van alle mogelijke opponenten.   

Relativiteit
Vrij cruciaal voor de verdere gang van zaken is hoe strikt de Raad van State het ‘relativiteitsvereiste’ zal gaan hanteren. Op grond daarvan kunnen in principe alleen direct belanghebbenden (zoals omwonenden) juridisch bezwaar maken tegen een bepaalde ruimtelijke ontwikkeling. In de eerste uitspraken na het Aarhus-arrest hanteert de RvS een ruime interpretatie van dat vereiste. Niet alleen non-gouvernementele organisaties maar ook burgers kunnen er zo een beroep op doen. Zelfs het verweer van iemand die ruim buiten een plangebied woonachtig was, werd toch ontvankelijk verklaard.

Bodemprocedure
Insiders vrezen dat het Aarhus-arrest tot veel vertraging in onder meer de woningbouwplannen van gemeenten kan leiden. En aantal juridische bodemprocedures moet de komende tijd uitwijzen hoe terecht die vrees is.