Weerwind: Geen onderzoek naar strengere eisen belangenclubs

Tegen de wens van een Kamermeerderheid in, gaat minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) niet onderzoeken of het voor maatschappelijke organisaties moeilijker kan worden gemaakt om naar de rechter te stappen om overheidsbeleid aan te vechten. De motie van oppositiepartijen SGP, JA21 en BBB die het kabinet hiertoe oproept - en wordt gesteund door coalitiepartijen VVD en CDA - gaat Weerwind niet uitvoeren, schrijft hij aan de Tweede Kamer.

Schoffering

'Iedereen moet zijn belang kunnen verdedigen, tot aan de rechter als dat nodig is. Ik sta voor dit recht, ook als belangenorganisaties voor anderen of het algemeen belang in actie komen', twittert Weerwind met een link naar zijn brief aan de Kamer. SGP-Kamerlid Christ Stoffer, indiener van de motie, reageert verbolgen op zowel de tweet als de brief van Weerwind. 'Met deze reactie schoffeert u het parlement.'

Aangescherpte regels

Pas in 2025 wil de minister, tijdens een al geplande evaluatie van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie (WAMCA), bekijken of aangescherpte regels over representativiteit van tegen de overheid procederende maatschappelijke organisaties nodig en gewenst zijn.

Representativiteit

Die wet is per 2020 ingegaan. Daarin is de vereiste van voldoende representativiteit, gelet op de achterban en de omvang van de vertegenwoordigde vorderingen, expliciet in de wet opgenomen, schrijft Weerwind. Betrokkenen erkennen allemaal dat de rechter de representativiteit van de belangenorganisatie sindsdien 'indringend toetst', schrijft Weerwind. Het gaat daarbij onder andere om advocaten van eisende partijen, rechters en belangenorganisaties.

Controle van het kabinet

Aanleiding voor de motie was de klimaatzaak van Urgenda, waarmee de regering eind 2019 gedwongen werd om meer te doen tegen de uitstoot van broeikasgassen, maar ook rechtszaken over bijvoorbeeld het stikstofbeleid. Stoffer wilde met zijn voorstel voorkomen dat 'clubs als Urgenda, gesponsord en gesubsidieerd door de Postcodeloterij', het kabinet gaan controleren. Dat is de taak van de Tweede Kamer, vindt hij.

Zijn voorstel stuitte meteen op felle kritiek van D66 en van de linkse oppositiepartijen. In de rechtszaal doet draagvlak in de samenleving er niet toe, vinden zij. Daar telt alleen de vraag of de wet wordt nageleefd.