Geen straf op schending geheimhouding in raadszaal

Een raads- of Statenlid kan niet strafrechtelijk worden vervolgd voor het openbaar maken van geheime informatie in een raads- of Statenvergadering. Buiten de vergadering geldt die immuniteit niet. De regering ‘onderkent’ deze werking van de immuniteit in het wetsvoorstel, schrijft BZK-minister Hanke Bruins Slot aan de Eerste Kamer. Een ‘erg magere’ reactie op die straffeloosheid, aldus advocaat sanctierecht Gert-Jan Elsen. De Eerste Kamer stemt dinsdag over het wetsvoorstel.

Geheim

‘Geheimhouding’. Zo heet de laatste paragraaf van het Memorie van Antwoord van Bruins Slot over een wijziging van onder meer de Gemeentewet voor het bevorderen van bestuurlijke integriteit en de aanpak van aanhoudende bestuurlijke problemen in het decentraal bestuur. De ChristenUnie wil weten of na aanvaarding van de nieuwe geheimhoudingshoofdstukken in de Gemeente- en Provinciewet de mogelijkheden straks enkel nog ‘geheim’ of ‘openbaar’ zijn. Bruins Slot antwoordt dat ‘vertrouwelijk’ geen wettelijke term is en daarmee juridisch niet dezelfde status heeft als ‘geheim’. ‘Het verdient daarom aanbeveling om de stukken met het woord “geheim” te bestempelen. Een vijf jaar geleden opgestelde circulaire hierover zal later worden geactualiseerd.

Maas in de wet

Daarna volgt de belangrijkere vraag: strekt de immuniteit op grond van artikel 22 Gemeentewet en Provinciewet zich uit tot schending van geheimhouding tijdens een raads- of Statenvergadering? Advocaat Gert-Jan Elsen, gespecialiseerd in overheidsgerelateerd strafrecht bij Wladimiroff Advocaten, heeft namelijk gewag gemaakt van deze ‘maas in de wet’ en zich erover verbaasd dat elke vorm van debat erover is uitgebleven. De minister kan in haar antwoord niet anders dan ‘onderkennen’ dat iemand niet strafrechtelijk vervolgd kan worden voor het openbaar maken van geheime informatie in een raads- of Statenvergadering. Buiten de vergadering geldt die immuniteit niet, stipt ze nog extra aan. ‘Erg mager’, aldus Elsen in een reactie op het ‘onderkennen’ van de minister van deze ‘straffeloosheid’.

'Juridische put' dempen

Het blijft hem bevreemden dat bij de behandeling van het wetsvoorstel bijna geen aandacht is besteed aan de fundamentele vraag of het wenselijk is dat een raads- of Statenlid straffeloos in de vergadering van de gemeenteraad of Provinciale Staten de geheimhoudingsplicht kan schenden. Gezien de verharding van het politieke debat kan het naar zijn idee zeker geen kwaad dat hier een ‘strafrechtelijk piketpaaltje’ wordt geslagen. ‘Door expliciet te maken dat immuniteit van raads- en Statenleden níet ziet op zo'n schending kunnen raadsleden niet alleen vervolgd worden als ze de geheimhouding in het café schenden, maar ook als ze dat in de vergadering doen.’ Dat beperkt volksvertegenwoordigers niet in hun werk, vindt Elsen. ‘Sterker nog: je zou kunnen zeggen dat door deze "juridische put" te dempen, voorkomen wordt dat politieke kalveren kunnen verdrinken.’