Kunstmatige intelligentie

Je hoeft geen visionair te zijn om te zien dat Artificial Intelligence (AI) de komende jaren het werk van de jurist revolutionair zal veranderen. De vraag die in dit verband vaak gesteld wordt: zal het ons werk overnemen en juridische professionals dus overbodig maken? 

Het idee dat mensen worden vervangen door machines of technologie is niet nieuw. De maatschappelijke discussie over dit onderwerp is er een van alle tijden. Zo waren we in de negentiende eeuw bang dat machines de banen van de arbeider zouden vervangen. Deze angst was gegrond, de machines namen inderdaad veel van de banen over. Maar zijn we hier als maatschappij slechter van geworden? De arbeidsomstandigheden en welvaart zijn enorm toegenomen en in plaats van minder banen, kwamen er meer banen.

Is het deze keer anders? Nee, ik geloof van niet.

Automatisering is een proces dat al jaren aan de gang is. De speer bracht ons de jager. De stoommachine de arbeider. De computer de kenniswerker. Is daarmee de vraag wat nieuwe technologie ons brengt, niet veel relevanter dan de vraag wat het mogelijk vervangt? 

Technologische verandering gaat vaak gepaard met angst. Het is begrijpelijk dat mensen bang zijn hun baan kwijt te raken. Maar wat als dit echt zo is? Wat als door AI op korte termijn veel banen verouderd raken en er in rap tempo nieuwe functies ontstaan waarvan we nu het bestaan nog niet kunnen vermoeden? Tegelijkertijd dienen we ons te realiseren dat als AI de maatschappij dusdanig weet te raken, dat we het bestempelen als een crisis, dit betekent dat de maatschappelijke kosten op een ongekend tempo zullen afnemen. En dat biedt kansen.

Waarom automatiseren we, ondanks dat hierdoor bepaalde banen verdwijnen? We automatiseren in de regel het werk dat we liever kwijt dan rijk zijn. Tegelijkertijd zijn we vaak op zoek naar schaalvoordelen en willen we meer produceren tegen lagere maatschappelijke kosten. Automatisering is een middel om dit te bereiken. Als we dit te snel, of niet op de juiste wijze doen, kan dit inderdaad leiden tot een crisis. We hebben dan ook meer mensen, uit verschillende disciplines, met kennis over AI nodig om dit in goede banen leiden. 

Als we bang zijn dat AI ons werk vervangt, is het belangrijk om uit te zoomen. We zijn snel geneigd om een baan te definiëren als iets van waarde, iets dat we niet willen kwijtraken. Een baan is echter niet de waarde, de waarde dat zijn wij. Als mens zullen we altijd van nut zijn voor andere mensen, simpelweg omdat we mens zijn. We hadden de barman bijvoorbeeld allang weg kunnen automatiseren. We doen dit niet, omdat het contact met de barman essentiële waarde toevoegt aan de beleving.

Wanneer we kijken naar het werk van de jurist, is het zaak om ons te richten op het werk waarbij het 'mens zijn' onderliggend is aan de waarde. Het ontwikkelen van soft skills zal voor de juridische professional steeds belangrijker worden. Zowel voor de specialist als de generalist zijn er kansen om onderscheidend te zijn door het ontwikkelen van een eigen set aan kennis, competenties en ervaring die is afgestemd op persoonlijke interesse en drijfveren. Ik verwacht dat het aantal functietitels voor juridische professionals dusdanig zal toenemen dat de functie van functietitels steeds verder zal afnemen.

Automatisering dient ons werk, het algemeen belang, te ondersteunen en niet andersom. Het automatiseren van de eenvoudige en repeterende taken maakt meer tijd vrij voor het juridische ambacht. Het haalt de robot uit de mens. 

Ik raad iedere jurist aan om nieuwe technologie niet te beoordelen op wat het niét kan, het is immers nog jong. Maar het met een open blik te onderzoeken en te zien wat het, potentieel, wél kan. Leer AI spelenderwijs kennen en zie het als iets dat je in de toekomst nog wel eens nodig kan hebben.