Foutje, bedankt

Een lobby van de gemeenten om bij Kamerverkiezingen en de kabinetsformatie de kortingen te beperken? Zinloos. Heeft geen enkel effect. De enige club die bij de Kamerverkiezingen en de kabinetsformatie de bezuinigingen van het rijk op de decentrale overheden beperkt, is het Centraal Planbureau (CPB). Dat blijkt uit de laatste twee verkiezingen en kabinetsformaties, in juni 2010 en september 2012.

In juni 2010 stelde het CPB dat het rijk in vijf jaar maximaal 1.750 miljoen euro zou kunnen bezuinigen op de decentrale overheden. En wat kwam er in het regeerakkoord? Behalve de korting ‘trap af’ van 1.340 miljoen euro legde het rijk ook 420 miljoen andere kortingen op, zoals voor minder bestuurders, voor efficiëntiewinsten bij de vorming van de regionale omgevingsdiensten, bij de waterschappen en bij de provincies. Samen exact 1.750 miljoen euro korting in 2015, de maximale korting die het CPB aanvaardbaar vond.

En voor de Kamerverkiezingen in september 2012 stelde het planbureau dat het rijk in vijf jaar maximaal 1.200 miljoen euro zou kunnen bezuinigen op de gemeenten en provincies. En wat kwam er in het regeerakkoord? De korting ‘trap af’ werd op 350 miljoen euro geschat. En de korting van ‘minder gemeentebestuurders’ werd met 90 miljoen euro beperkt; tussenstand slechts 260 miljoen euro. Op het btw-compensatiefonds werd 550 miljoen euro bespaard en met een btw-verhoging 200 miljoen euro. Nog was het gewenste bedrag niet bereikt. Daarom verzon het rijk de ‘opschalingskorting’: door samenvoegingen van gemeenten en provincies zou in 2017 195 miljoen euro bespaard moeten worden. Samen exact 1.200 miljoen euro korting in 2017, de maximale korting die het CPB aanvaardbaar vond.

Maar nu blijkt de korting ‘trap af’ in 2017 niet 350 miljoen euro te zijn maar 760 miljoen hoger, namelijk 1.110 miljoen euro. Als bij de kabinetsformatie in 2012 de gevolgen voor de gemeenten en provincies beter zouden zijn geschat, dan waren de decentrale overheden 760 miljoen euro minder gekort. Dan was er waarschijnlijk geen opschalingskorting geweest en waarschijnlijk geen korting op het btw-compensatiefonds. De gemeenten en provincies zijn daarmee de dupe van schattingsfouten van het rijk.

En wie profiteert van deze schattingsfouten? Minister Dijsselbloem van Financiën, de man die verantwoordelijk is voor deze schattingsfouten. Een typisch voorbeeld van ‘foutje, bedankt’.