Sociaal werk kwart gekort

Er is sinds 2008 een kwart bezuinigd op het sociaal werk. Tegelijkertijd zijn de hulpvragen en het werk door de komst van zwaardere doelgroepen en zorg naar de wijk toegenomen. Zozeer zelfs dat de haarvatenaanpak onder druk komt te staan.

Welzijnsorganisaties waarschuwen voor gevaar radicalisering

De waarschuwing is afkomstig van Sociaal Werk Nederland, de brancheorganisatie voor sociaalwerkorganisaties. Door de bezuinigingen enerzijds en de taakverzwaring anderzijds wordt niet uit het sociaal werk gehaald wat er in zit, volgens voorzitter Marijke Vos.

‘Onze professionals willen en kunnen wel heel veel, maar ze zijn met te weinig waardoor er werk en kansen blijven liggen. Ze kunnen hun werk gewoon niet meer goed doen’, zegt ze. Samenwerking met onderwijs, politie, ouders en andere wijkprofessionals komt te weinig van de grond en ze moeten zich kunnen bijscholen op specifieke kennis rond radicalisering, zegt ze.

Vos gebruikt de recente gebeurtenissen in de Zaanse wijk Poelenburg als voorbeeld van wat er mis kan gaan als onvoldoende wordt geïnvesteerd in sociaal werk. Weken op rij vielen allochtone jongeren in die wijk buurtgenoten en de politie lastig. Ze wil niet gezegd hebben dat sociaal werkers de ellende in Zaanstad hadden kunnen voorkomen, maar ze hadden wel aan de voorkoming ervan kunnen bijdragen. ‘Zeker als je er als sociaal werker niet op tijd bij bent, kunnen situaties uit de hand lopen. Zaak is het om in een vroeg stadium signalen op te vangen en preventief in te grijpen. Je moet vertrouwen opbouwen’, zegt ze. Als de boel eenmaal is geëscaleerd, dan is het heel lastig de rust in zo’n wijk te laten terugkeren.

Het is volgens Vos oppassen geblazen in meer gemeenten. Ze wijst erop dat in zo’n vijftien gemeenten de afgelopen jaren verordeningen zijn afgegeven om jongeren uit gebieden weg te houden. In veel gevallen gaat het om jongeren die overlast veroorzaken en langs ‘criminele randjes’ lopen. Niet zelden zijn ouders er ver buiten beeld en moeten gemeente met onderwijs en politie een deel van de opvoeding overnemen.

Jihadisme
Het gevaar is dat jongeren zich echt buitengesloten gaan voelen als individu of als groep. Dan is de kans groter dat ze criminaliseren of radicaliseren en zich vastklampen aan bijvoorbeeld IS. ‘Je moet er op tijd bij zijn. Probeer met ze in contact te komen, ze te bereiken’, aldus Vos. ‘Ik snap dat mensen zeggen: ‘pak ze op’, maar dat is uiteindelijk natuurlijk niet de oplossing. Zorg gewoon dat het niet zover komt.’

Dat betekent dat je er als gemeente werk van moet maken zodat je er reeds bij de eerste signalen uit de buurt bij bent en iets onderneemt en organiseert. ‘Werk samen met veiligheid/politie; maar zet ook in op coaching naar werk, scholing en andere voor deze jongeren essentiële zaken. De bokkigheid komt wel ergens vandaan.’

De in het buitenland bewierookte Nederlandse haarvatenaanpak stoelt volgens Vos op die samengebalde expertise van lokale professionals. ‘Sociaal werkers, zorgverleners, leerkrachten, agenten en andere sleutelfiguren in de wijk delen hun kennis, vaardigheden en informatie. Samen vormen ze in veel gemeenten een effectief netwerk dat ouders en jongeren ondersteunt en in beeld houdt en aan de bel trekt als iemand dreigt af te glijden.’ Die haarvatenaanpak moet volgens Vos echter wel goed worden onderhouden en liever nog verstevigd, gezien het stijgende bedreigingsniveau.

‘Extremistische partijen zitten niet stil en zoeken naar nieuwe methoden om hun aanhang te vergroten, ook in Nederlandse wijken’, zegt ze. Niet alleen moet de samenwerking tussen de lokale spelers beter afgestemd worden, ook is er meer kennis nodig over actuele ontwikkelingen rond radicalisering, de methoden die worden gebruikt en de bestrijding ervan. ‘Nodig zijn zeker ook nog meer effectieve aanpakken die specifiek gericht zijn op het tegengaan van radicalisering. Dat vereist maatwerk, want radicalisering kan gaan over extreem jihadisme, maar ook over linksof rechts-extremisme’, aldus Vos.