Weinig kennis van financiën geen bezwaar

Flip Huisman, voorzitter van het landelijk beraad toezicht op de gemeentefinanciën, vindt het geen probleem als een wethouder Financiën niet alle verstand van financiën heeft. ‘Kennis op dat vlak is meegenomen, maar niet strikt noodzakelijk’, aldus Huisman. ‘Je kunt het ook omdraaien: het werkt eerder tegen je als je er als wethouder te veel van weet.’ Veel belangrijker is volgens hem dat het ambtelijk apparaat van de hoed en de rand weet en de wethouder goed informeert. In de regel is het immers niet de wethouder zelf die het doet. Bovendien neemt een wethouder de besluiten nooit alleen. ‘Er is sprake van collegiaal bestuur’, aldus Huisman.

 

Hoe beroerd het huishoudboekje van bepaalde gemeenten er soms ook voor mag staan, nooit zal hij als provinciaal toezichthouder op de gemeentefinanciën het argument gebruiken dat de bestuurder onvoldoende kennis van zaken heeft. ‘Dat zou een mooie boel worden als wij ons daarmee gaan bemoeien’, zegt Huisman. ‘Dan treed je in de gemeentelijke autonomie. Nee, de eerste verantwoordelijkheid in dezen ligt bij de gemeenteraad.’

 

Financieel abc

 

Van oud-burgemeester en oud-hoogleraar openbare financiën Luigi van Leeuwen, hoeven wethouders Financiën geen opleiding in die richting te hebben genoten. ‘Natuurlijk is het handig als zo’n wethouder het financiële abc kent, zodat hij op zijn minst zijn beleid ten overstaan van de raad weet te verdedigen. In kleinere gemeenten is het misschien nog wel belangrijker dan in grote gemeenten. Maar het wiel moet je niet uit willen vinden. Veel belangrijker is dat je goed geschoold personeel hebt.’

 

Het zijn dan in zijn ogen ook zeker niet de middelenwethouders die moeten worden aangekeken op het mogelijke miljoenenverlies in IJsland. ‘Dan eerder nog de directeur Financiën, die als hoofd van de treasury eerder een signaal had moeten afgeven. Het is zijn taak te signaleren. Voor een wethouder is de Wet Fido, waarin is vastgelegd waarin decentrale overheden wel en niet mogen beleggen, niet de hoofdzaak’, zegt Van Leeuwen.

 

Eduard Kerssemakers, voorzitter van de vereniging van middelenmanagers (Famo), is dezelfde mening toegedaan. ‘Ik zeg dan: er is ambtelijk niet goed opgelet. De wethouder maakt het niet uit of geld is weggezet bij de BNG, ABN of de Rabobank. Wij mogen en kunnen niet verwachten dat de wethouder zich bezighoudt met waar het geld wordt weggezet’, zegt hij. Kerssemakers wil wellicht een uitzondering maken voor de grote gemeenten, waar wethouders van Financiën zich vaak ook alleen maar met die portefeuille bezighouden.

 

Intern bijplussen

 

In de acht gemeenten waar Kerssemakers heeft gewerkt, is hij nog nooit een wethouder Financiën tegengekomen die niets van zijn beleidsterrein weet. ‘Dat komt in Nederland bijna niet meer voor,’ zegt hij. ‘En als er al een wethouder is die tekortschiet op dat terrein, dan wordt hij door de ambtenaren in de beginfase extra ondersteund.’ In zijn woorden heet dat: intern bijgeplust. De Famo-voorzitter: ‘Het ambtelijk bijspijkeren van de lacunes van de wethouders zet meer zoden aan de dijk dan ze op cursus sturen.’

 

Van Leeuwen zou wel meer belangstelling voor het vak van openbare financiën willen zien. ‘Er zijn nauwelijks opleidingen. Af en toe zijn er seminars, en ook daar zie je eerder ambtenaren en zelden een wethouder. Dat is wel een jammer, maar ik snap wel dat de wereld niet bestaat uit cursussen volgen.’Facts of life, noemt Van Leeuwen dat. Dat geldt evenzeer voor het gegeven dat wethouders Financiën vaak niet met grote zorg worden uitgekozen door de politieke partijen. ‘Partijen claimen tijdens collegeonderhandelingen portefeuilles en kijken vervolgens even in hun fractie wie benul van financiën heeft’, zegt hij. ‘Bij de portefeuilleverdeling staat vaak geen partij te springen om de post financiën. De voorkeur gaat uit naar beter zichtbare posten als sport, cultuur en verkeer. Daar kun je beter op scoren.’ Toch heeft Van Leeuwen in zijn tijd als burgemeester geen slechte wethouders Financiën meegemaakt. ‘Wel veel goede wethouders en onder hen ook wethouders die zich het terrein nog helemaal eigen moesten maken.’

 

Vijftien getroffen gemeentenDecentrale overheden dreigen in totaal 238,2 miljoen euro kwijt te raken door uitzettingen bij ondeugdelijk gebleken banken: drie provincies, één waterschap, twee gemeenschappelijke regelingen en vijftien gemeenten. De meeste overheden hebben inmiddels verklaard dat zij rechtmatig hebben gehandeld met hun uitzettingen. Geen van de betrokken bestuurders is tot op heden door de raden of Staten naar huis gestuurd, al kregen sommigen wel een motie van afkeuring aan de broek. Op deze pagina’s de curriculae van de vijftien betrokken wethouders.

 

Frans Hellendall (VVD), Amstelveen
Wethouder sinds 2006. Hellendall (48) studeerde economie in Amsterdam, waarna hij verschillende functies in het bedrijfsleven en bij de overheid vervulde op het gebied van ICT en personeel, maar ook financiën. Hij was acht jaar lang gemeenteraadslid in Amstelveen. Hellendall is penningmeester van de Samenwerkende Studiefondsen. 14,9 miljoen

 

Paul Schings (PvdA), Alphen aan den Rijn
Filosoof en socioloog Paul Schings (58) is sinds 2006 wethouder Financiën van Alphen aan den Rijn. Dat doet hij drie dagen in de week. De andere dagen is hij beleidscoördinator bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Eerder was Schings wethouder van onderwijs, welzijn, cultuur en personeel in Amsterdam Zuidoost. Vanaf 2006 is hij ook cursusleider gemeentelijke financiën voor de PvdA.3 miljoen

 

Jetta Klijnsma (PvdA), Den Haag
Wethouder sinds 1998, sinds 2006 voor cultuur en financiën. Klijnsma (51) studeerde geschiedenis in Groningen. Ze kwam in 1990 in de Haagse gemeenteraad. Ze vervulde beleids- en bestuursfuncties in de gezondheidszorg en binnen de PvdA, onder meer bij de Tweede Kamerfractie. Deze week is ze gevraagd als opvolger van Ahmed Aboutaleb als staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelenheid. 10 miljoen

 

Jan Landsaat (PvdA), Naarden
Jan Landsaat studeerde af als kwantitatief bedrijfseconoom en begon zijn werkzame leven in Rotterdam. Als bedrijfseconoom deed hij ervaring op als adviseur op het gebied van management, marketing, belastingen en bedrijfseconomie. Sinds 1987 vervulde hij meerdere functies voor de plaatselijke politiek voor de PvdA. In 2004 werd hij wethouder. 1 miljoen

 

Wim van Tatenhove (CDA), Veere
Wim van Tatenhove (62) klom na het volgen van financieeladminstratieve en economische avondopleidingen op tot directeur van de Haven van Vlissingen N.V. In die functie was hij sinds 1980 onder meer verantwoordelijk voor financiële en economische zaken. In 2002 werd hij wethouder in Veere. Sinds 2006 zit ook financiën in de portefeuille van de CDA’er.3 miljoen

 

Sophie van ’t Westeinde (VVD), Goes
Wethouder sinds 2002. Van ’t Westeinde studeerde rechten en werkte daarna lange tijd parttime in het onderwijs, onder meer aan de Bestuursacademie. Ze zit in het dagelijks bestuur van waterschap Zeeuwse Eilanden. 12 miljoen

 

Dirk Heijkoop (CDA), Graafstroom
 Heijkoop (40) is sinds april wethouder Financiën van Graafstroom. In een interview ter gelegenheid van zijn benoeming zei Heijkoop dat zijn voorgangers een goed financieel beleid hadden gevoerd. ‘Dat zet ik voort.’ Heijkoop zat al in de gemeenteraad, en blijft naast wethouder parttime adviseur van het facilitair bedrijf van het Albert Schweitzer-ziekenhuis. 3,3 miljoen

 

Peter Gerrits (VVD), Asten
 Gerrits (53) is sinds november 2007 wethouder Financiën in Asten. Hij ging na zijn studies Nederlands Recht en Fiscaal Recht het bedrijfsleven in. Gerrits was tot 2005 onder meer directeur van Fortis Vastgoed Lease. Daarna startte hij een adviesbureau op het gebied van financiële en fiscale zaken. Politieke ervaring had Gerrits niet toen hij vorig jaar in Asten als wethouder begon. 1 miljoen

 

Dion van Steensel (CDA), Dordrecht
 Wethouder sinds 2006. Van Steensel (37) studeerde aan de Agrarische Hogeschool in Delft en de Universiteit Utrecht (geografie van ontwikkelingslanden). Daarna werkte hij voor SNV in Zimbabwe en als adviseur fusies en reorganisaties bij Berenschot. Van Steensel is commissaris bij vuilverwerker HVC in Alkmaar. 11,4 miljoen

 

Albert Heitink (CDA), Scherpenzeel
Heitink (61) genoot na de hbs de hbo-opleiding gemeentefinanciën. Hij heeft diverse functies bekleed op het gemeentehuis van Baarn. Tot hij in 2006 wethouder werd, was hij controller van de sector Middelen. Heitink was van 1998 tot 2006 gemeenteraadslid, waarvan de laatste zes jaar als fractievoorzitter. 2,3 miljoen

 

Jan Schreuder (CDA), Woudenberg
‘Wij beschikken niet over een cv van de wethouder’, aldus secretaresse A. van ’t Veer van het college van B en W. De heer Schreuder bleek ook niet bereid het beschikbaar te stellen. In elk geval was hij tot vorige maand voorzitter van de plaatselijke Rabobank. Op 15 december viert hij zijn afscheid. 1 miljoen

 

Richard op ’t Veld (CDA), Opmeer
Wethouder sinds 2006. Op ’t Veld is eigenaar van een café-zalencentrum en deed een horeca-opleiding. Toen hij politiek actief werd, heeft hij een bijscholingscursus gedaan aan het Steenkampinstituut van het CDA. Hij is voorzitter van de afdeling West-Friesland van Koninklijke Horeca Nederland. 7 miljoen

 

Kees van der Kraan (CDA), Pijnacker-Nootdorp
 Van der Kraan (55) is bezig aan zijn tweede periode als wethouder. Sinds 2006 is hij ook verantwoordelijk voor financiën. Van der Kraan is fulltime wethouder. Daarvoor werkte hij als projectleider bij het ministerie van Defensie. 12 miljoen

 

Peter Bakker (GroenLinks), Texel
 Wethouder sinds 1998. Financiën heeft hij vanaf het begin in zijn portefeuille. Bakker (53) heeft mbo als vooropleiding en was onder meer beleidsmedewerker milieu bij de provincie Noord-Holland. 8 miljoen

 

Cees Meulman (GroenLinks, onafhankelijk), Zundert
Meulman (55) is sinds 2006 wethouder in Zundert, waar hij overigens niet namens zijn partij GroenLinks zitting heeft, maar als onafhankelijk wethouder werd gevraagd na een bestuurscrisis in het college. Daarvoor was hij wethouder in Geertruidenberg, ook met financiën in zijn portefeuille. Meulman heeft het praktijkdiploma boekhouden en daarnaast diverse diploma’s in financiën en P&O. In die twee richtingen vervulde hij voor zijn politieke loopbaan ook functies bij bedrijfsleven en overheid. 2,5 miljoen