Inkomsten gemeenten moeten omhoog
Gemeenten moeten meer eigen belasting kunnen heffen. Alleen dan kunnen gemeenten de financiële risico’s afdekken die ontstaan na de decentralisaties sociaal domein, stelt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De verruiming moet per 2015 een feit zijn.
Het lokale belastinggebied moet worden verruimd. Alleen dan kunnen gemeenten de financiële risico’s afdekken die ontstaan na de decentralisaties jeugdzorg, langdurige zorg en werk. De verruiming moet per 2015 een feit zijn.
Inkomstenbelasting
Hiervoor pleit de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Daarbij denkt de gemeente niet alleen aan de onroerende zaakbelasting (ozb), maar ook aan bijvoorbeeld de opcenten op de inkomstenbelasting. ‘Wat ons betreft liggen alle opties open, als we maar een marge in onze begrotingen kunnen krijgen om risico’s af te dekken’, stelt Rik Buddenberg, voorzitter van de VNG-commissie financiën en burgemeester van Pijnacker-Nootdorp.
Pleidooi
Met dit pleidooi reageert de VNG op het onderzoek van het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden (Coelo), waaruit blijkt dat er vanaf 2017 een gat van 6,1 miljard euro op alle gemeentelijke begrotingen tezamen gaapt. Dat wordt veroorzaakt door het verschil tussen de verwachte inkomsten en uitgaven op basis van bestaand beleid (2,7 miljard euro), door de korting van 2,9 miljard euro op de jeugdzorg, werk en langdurige zorg en de 0,5 miljard euro als gemeentelijk aandeel aan de 6 miljard extra kabinetsbezuinigingen. Omdat gemeenten een sluitende begroting moeten maken, ontkomen gemeenten er niet aan om te snoeien in voorzieningen, zo stelt het Coelo in zijn dinsdag openbaar gemaakte rapport.
Risico’s
‘De ozb geeft ons een zekere marge om gaten in de begroting te dichten, maar de financiële risico’s voor gemeenten nemen vanaf 2015 aanzienlijk toe. Met de drie decentralisaties krijgen gemeenten er gigantische taken bij, maar we hebben geen enkel beeld of we met de budgetten toekomen’, licht Buddenberg de noodzaak van verruiming van het lokaal belastinggebied toe. Daarnaast is volgens hem de bezuinigingsrek in gemeentelijke begrotingen er onderhand ook wel uit. ‘Bij nieuwe bezuinigingen zal gesneden moeten worden voorzieningen en de dienstverlening aan de burgers. Dat ligt heel gevoelig.’
Gedifferentieerde belastinggrondslag
De Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) pleit al jaren voor verruiming van het lokaal belastinggebied. Ook de Raad van State ziet de noodzaak daartoe. Als ‘Den Haag’ hiertoe nu wél bereid is, dan nog zijn er grenzen aan de gemeentelijke mogelijkheden om belastingen te heffen, stelt Gerber van Nijendaal van de Rfv. Het rijk kan relatief makkelijker dan gemeenten belastingen heffen en/of verhogen, omdat deze voor burgers relatief onzichtbaar zijn. Verhoging van gemeentelijke belastingen zoals de ozb roept over het algemeen veel weerstand op; bij burgers en daarmee bij de lokale politiek. Als het lokaal belastinggebied wordt verruimd, moet voor een gedifferentieerde belastinggrondslag worden gekozen, stelt de Rfv. Daarbij kan volgens de Rfv naast de opcenten op de inkomstenbelasting ook worden gedacht aan ingezetenbelasting en de (her)invoering van het gebruikersdeel ozb.
Lucht
Meer lucht in de gemeentelijke begroting zou in ieder geval Bedum en Heerlen goed van pas komen, maar ‘de totale lastendruk voor de burger mag niet stijgen’, laat de Heerlense wethouder Nico Aarts (financiën, Stadspartij Heerlen) desgevraagd weten. Heerlen moet dit jaar nog een tekort van ruim 3,3 miljoen euro wegwerken, bovenop de 6 miljoen waarvoor de gemeenten zich al gesteld zag. Het wordt steeds moeilijker om nieuwe bezuinigingen het hoofd te bieden. ‘Het is niet de leukste tijd om wethouder van financiën te zijn.’
Versobering bijzondere bijstand
Bedum heeft de laatste jaren al voor 1,5 miljoen euro moeten bezuinigingen. Dit jaar kwam daar nog eens drie ton overheen. De gevolgen van de kabinetsbezuinigingen en de risico's rondom de decentralisaties nopen de gemeente tot drastische en ingrijpende maatregelen. Gedacht wordt onder meer aan versobering van de bijzondere bijstand, stopzetting van subsidies aan organisaties en instellingen, extra verhogingen van de belastingen en het afschaffen van het welstandstoezicht.
Bezuinigingsoperaties
‘Het water staat veel gemeenten nu al aan de lippen. Bij eerdere bezuinigingsoperaties werd vooral eerst in het ambtelijk apparaat gesneden, maar dat houdt een keer op. Ik zie het in mijn eigen gemeente. We kunnen niet verder bezuinigen op het ambtelijk apparaat, want dan kunnen we straks de nieuwe taken niet aan’', aldus Buddenberg.
Zoektocht
De op handen zijnde raadsverkiezingen maken de zoektocht naar bezuinigingsposten allemaal nog gecompliceerder. ‘Sommige colleges willen de tekorten nu al oplossen. Anderen willen juist niet over hun graf heen regeren’, weet Buddenberg van collega's uit het land. Zijn college brengt momenteel bezuinigingsopties, inclusief voor- en nadelen, in kaart. ‘Partijen kunnen die dan meenemen in hun verkiezingsprogramma.’
Reacties: 23
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Het rijk bezuinigt via lastenverzwaring voor de burger (belastingverhogingen en teruggaaf beperkingen) ipv te krimpen in hun eigen uitgaven!
Nu zouden de gemeenten hun fiscale regime ook nog mogen verbreden agv het afstoten van de 3D- taken van het rijk en de daarmee gepaard gaande korting op de algemene uitkering. Zo de hardwerkende burgers 2 keer gepakt. Istie zelfde burger ook nog ambtenaar, dan kan ie zich binnenkort beter gaan melden aan het gemeenteloket.
- Lokale overheden zijn zelf veel beter in staat om beleid op maat voor hun inwoners te maken dan de rijksoverheid dat kan;
- de rijksoverheid voert zelf slechts enkele taken uit. Deze kunnen net zo goed of beter door samenwerkingsverbanden van lokale overheden worden uitgevoerd of -zoals defensie- binnen Europees of NAVO verband;
- als bindende factor voor alle lokale overheden binnen Nederland EN als bindende factor van Nederland binnen Europa, de NAVO et cetera, zijn het koningshuis en de Raad van State voldoende!
Per saldo kosten de feodale Nederlandse regering en de rijksoverheid, door hun stroperigheid en verdeeldheid, waardoor beleid soms jaren (!) vertraging oploopt, de samenleving veel meer dan alleen de kosten voor hun eigen instandhouding!
Weg ermee, dus!
Dan komt er veel meer geld vrij dan waar de lokale overheden nu om vragen.
Ik durf zo langzamerhand op een verjaardag echt niet meer te bekennen dat ik ambtenaar ben.
Dus inderdaad ook verruiming van het lokale belastinggebied: op verstandige en doelmatige (zuinig en sober) wijze.
Ik begrijp nooit waarom democratisch gekozen bestuurders op lokaal niveau als zij er bewust voor kiezen de OZB of andere lokale heffingen te verhogen en burgers daarop stemmen waarom de rijksoverheid, i.e de "landelijke" politiek, daar een begrenzing aan dient te stellen. Er is toch evenmin een begrenzing gesteld aan de landelijke stijging van de belastingen?
Opcenten op de IB lijkt me geen goed idee. Gewoon een aandeel in alle rijksbelastingen. (waarom zouden bijv de erfbelasting en de omzetbelasting "gevrijwaard worden?)
Conclusie 2: het COELO heeft eigenlijk niet veel meer gedaan dan vastgesteld dat gemeenten de komende vier jaar geen inflatiecorrectie ontvangen (2,7 mrd), dat er nog een paar bezuinigingen aankomen en dat de decentralisatieoperatie veel geld moet opleveren.
Dat dat in strijd is met artikel 108.3 gemeentewet schijnt velen te ontgaan. Dat een andere invulling van de huishoudelijke hulp of het vergoeden van scootmobielen (via inkomens- en vermogenstoetsen) voor de hand ligt en dus eigenlijk rijksbeleid zou moeten zijn, uitgevoerd door de gemeenten, is de volgende vaststelling. En dat een keuze voor overhead-arme uitvoering prima is, maar ook betekent dat minder informatie beschikbaar zal zijn voor controlefreaks, is evenzeer duidelijk. Plus dat we wel enkele tienduizenden mensen op straat zetten.
De grootste bezorgdheid van vrijwel alle andere reageerders betreft echter dat laatste:
zowel de rijksoverheid als de lokale overheden zouden moeten bezuinigen, maar wie -bijvoorbeeld- de Miljoenennota 2013 heeft doorgebladerd (wie dat niet heeft gedaan krijgt volgende week een herkansing), heeft kunnen lezen dat de rijksoverheid voornemens is om de komende jaren ieder meer uit te geven dan het voorafgaande jaar; en de rijksoverheid denkt die hogere uitgaven te kunnen afdekken uit het -heel feodaal- blijven verzwaren van de lasten voor de belastingbetaler!
Lokale overheden die zich voor een vergelijkbaar dilemma zien gesteld, zullen krampachtig het voorbeeld van het rijk over nemen!
Waar ik dan ook op wilde wijzen was dat de lasten op de verschillende begrotingshoofdstukken in de aangegeven periode zijn gestegen (en in 2011 een beetje gedaald) en dat de baten de weg van de lasten meestal keurig zijn gevolgd. Wil men de lasten niet omlaag brengen dan worden de baten verhoogd en dus de burger belast.
De uitgaven gemeente moet omlaag... zou ik willen zeggen !!
De burger is moe van telkens weer (inkomen) te moeten inleveren, geen aanspraak meer te maken op........ alles duurder is geworden sinds de euro en Europees denken en dan steeds weer die bezuinigingen.
Ga eerst eens kritisch je eigen organisatie door, werk samen, fuseer met andere gemeentes, ga slim met je middelen en mogelijkheden om, denk vooruit, neem geen onnodige risico's. Laat degene betalen die het kunnen missen of ontlopen. Wees hard en rechtvaardig tegen mensen die het niet zo nauw nemen met onze samenleving. Maak een ideeënbus, vind het niet altijd zelf uit. etc etc