Verlammende omhelzing

In de Verenigde Staten is de patstelling grotesk. De onder Bush ingevoerde belastingverlaging loopt na een aantal jaren af en de vraag was: doorzetten of niet? De schatkist kan de ontvangsten eigenlijk niet missen, maar terugdraaien kan het economische herstel schaden.

Rechts wil, zoals altijd, lagere belastingen maar verzuimt aan te geven welke uitgaven dan moeten sneuvelen. Elke 2 jaar kent Amerika verkiezingen dus men waakt voor al te impopulaire keuzen. Democraten willen de uitgaven ook op peil houden omdat een groot deel van de achterban ervan afhankelijk is, maar de Democraten durven er niet de belastingen van de middenen hogere klasse voor te verhogen. Uit angst voor het verlies van die stemmen.

Omdat beide partijen na de recente verkiezingen een parlementaire meerderheid missen en daarmee de mogelijkheid de eigen wil door te zetten, is na lang soebatten een compromis bereikt. Nu denkt de leek: dat is dan simpel. Lagere uitgaven én lagere belastingen, misschien zelfs wat schuldreductie. Dat is weliswaar pijnlijk maar dan is er een duidelijk koers en kan het herstel uiteindelijk inzetten.

Bekend is immers dat de economische schade van ferme ingrepen meevalt als er maar perspectief op betere tijden gloort. Maar nee. Het slechtst denkbare compromis werd gesloten. De tijdelijke belastingverlagingen blijven bestaan, een punt voor de Republikeinen. Maar de uitgaven worden niet verlaagd, de wens van de Democraten. Het enorme tekort en daarmee de torenhoge staatsschuld loopt nog verder op en de rekening wordt verlegd naar de toekomst. Bad boys.

Doen wij het beter? Alles behalve dat! Al in de formatie ging het mis toen de hervormingsgezinde VVD veel compromissen moest sluiten. Minder besparen op ontwikkelingsamenwerking om het CDA niet te verliezen, geen beperking van de ontslagbescherming om de PVV erbij te houden en ga zo maar door.

Nu is dat op zich niet nieuw. CDA en PvdA spraken in de vorige kabinetsperiode af om én de huren niet te verhogen (de PvdA-wens) én de aftrekbaarheid van de hypotheekrente niet in te perken, de CDA-wens. Het had ook allebei wél gekund om zo een echte hervorming te realiseren en de financiële positie te verbeteren. Een klassiek prisoners dilemma kortom.

De perikelen rond de eventuele verhoging van de btw op kunst deze weken zijn dus een symptoom van een dieperliggend probleem: politieke onmacht. En ook een gebrek aan leiderschap om uit de zelf ingenomen loopgraven te komen. Wat rest is een verlammende omhelzing van politici en partijen zonder toekomstvaste keuzen, een blijvend hoge schuld en gebrek aan perspectief.