'Tijd voor stress-test gemeenten'

Net als voor banken moet er speciaal voor gemeenten een stress-test komen. Die moet met name raadsleden inzicht geven in hoe hun gemeente er financieel voor staat.

Advies
Het advies het financieel toezicht op de gemeenten te moderniseren is afkomstig van de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv). Volgens de raad is van belang dat er een goed onderbouwd beeld van de begroting en meerjarenraming bestaat. Die zijn immers omgeven met onzekerheden. Een soort stresstest voor het financieel beleid van de gemeenten, waarbij aan de hand van verschillende scenario’s het financiële perspectief wordt geschetst, zou helpen.

 

Risico's

Om een reëel beeld te hebben van de langere termijn is het volgens de Rfv vereist inzicht te hebben in de risico’s die samenhangen met het onderhoud van kapitaalgoederen, het activa- en afschrijvingsbeleid, onderhoudsplannen, het grondbeleid en verbonden partijen. ‘Het gaat om het zicht hebben op toekomstige ontwikkelingen, zowel als gevolg van het eigen beleid als dat van de andere overheden, maar ook andere risico’s als de gevolgen van bevolkingsgroei of krimp, ontwikkelingen in de bijstand en dergelijke’, aldus de raad. Dat is temeer van belang omdat de financiële risico’s, mede als gevolg van decentralisatie van rijkstaken, zullen toenemen.

Curatele

Primair vergemakkelijkt zo’n test het controlerende werk van de gemeenteraad. Maar ook de provincie heeft er als toezichthouder baat bij. Als uit de test blijkt dat de begroting en meerjarenraming geen reëel beeld geven van de financiële positie of er reden is te veronderstellen dat de gemeente eventuele tegenvallers niet meer kan opvangen, is dat reden om gemeenten onder curatele van de provincie te stellen.

 

Spanning

De raad pleit in haar advies aan minister Donner van Binnenlandse Zaken voor nog een aanpassing van het huidige toezicht. Niet langer moet die toezichtsfunctie onder een gedeputeerde vallen, maar onder de commissaris van de koningin. Dat benadrukt volgens de Rfv de onafhankelijkheid van het toezicht. ‘Het provinciaal financieel toezicht is een vorm van bestuurderstoezicht. Dat levert in de praktijk een bijzondere spanning op’, aldus de Raad.

Onafhankelijkheid
Bedoeld wordt dat onafhankelijkheid en partijbelang kunnen botsen. In de huidige opzet moeten provinciale bestuurders van een bepaalde politieke kleur een oordeel geven over gemeentelijke bestuurders uit wellicht dezelfde politieke stal. Een gebrek aan distantie of overwegingen van politieke aard kunnen het provinciaal onafhankelijke oordeel - ook onbedoeld - beïnvloeden.