Te zelfgenoegzaam

Ambtenaren, politici, toezichthouders, wetenschappers en bankbestuurders gaven hun visie op vragen, waarbij ze niet zelden in persoon onderwerp van debat waren. Ook daar lijkt de vraag aan de orde te moeten komen: is er nu een les geleerd? Over de algemene malaise waarin onze economie is verzeild, de wereldwijde bankenproblematiek of de specifieke nationale perikelen rond Fortis, ABN Amro en ING. Los en vooruitlopend op het commissieantwoord durf ik te zeggen: neen. We lijken te weinig resolute lessen te durven trekken uit de crisis. Personen noch instituten lijken tot de conclusie te zijn gekomen: dit niet meer. Of: ik niet meer.

Op micro-niveau maakte ik recent iets mee wat hiermee te maken lijkt te hebben. Ik kreeg ter vervulling van een zware vacature zo’n 150 reacties. Dat verraste me niet. Het zijn economisch gezien zware tijden, de functie was in een aantrekkelijke omgeving en blijkbaar aantrekkelijk beprijsd; dus veel reacties zijn dan goed voorstelbaar. Maar de verrassing was dat de reacties zo matig waren. Is Nederland verleerd te solliciteren?

Saaie brieven, nauwelijks verrassende cv’s, alles leek te zijn gesjabloneerd waardoor nauwelijks één kandidaat eruit sprong. Menigeen stuurde een standaard-cv met een drieregelige briefmotivatie. Diverse cv’s waren in het Engels (te lui om te vertalen?), toegemailde informatieverzoeken bleken zo obligaat dat de helft ervan al in de advertentietekst stond of binnen 2 minuten via het internet te achterhalen was. Maar belangrijker nog: nauwelijks legden kandidaten een relatie tussen hun eigen kennen en kunnen en de functie-eisen.

Kandidaten die ik wel sprak en bijvoorbeeld ergens ontslagen bleken, waren nauwelijks in staat enige reflectie te tonen. Nog steeds vonden ze zichzelf geweldig, ervaren, kundig en allround (prima, zo hoort het), maar reflectie op de geknakte loopbaan of een relatie leggen met de nu geformuleerde functie-eisen bleek een hele lastige opgave. Ligt daar niet te kern van het probleem, ook in de financiële crisis?

Zijn we te zelfgenoegzaam geworden, verblind door eerder verrichte grootse daden. Kunnen we wel een relatie leggen tussen wat er echt is gebeurd of benodigd is en onze eigen rol daarin? Dat Rijkman, Wellink en al die anderen een fantastische reputatie hadden tot de start van de crisis is evident. De actuele vraag is of betrokkenen een relatie kunnen leggen tussen wat er moest/moet gebeuren en het eigen optreden. Daarin lijkt een groot onvermogen te bestaan, zowel bij mijn sollicitanten als bij tal van door de commissie De Wit opgeroepen toppers. Als die persoonlijke lessen niet worden getrokken, dan zijn we er nog slechter aan toe dan voor de crisis begon.