Subsidies krijg je niet weg

Per jaar geeft het Rijk ruim 6 miljard euro uit aan tal van subsidies aan burgers, instellingen en bedrijven. De hoop en verwachting is dat die partijen met het geld doen wat is afgesproken en dat de besteding ervan het beoogde maatschappelijk effect sorteert. Er moet wel periodiek gemeten worden of de subsidie werkt en het parlement moet daarover worden geïnformeerd, zodat besloten kan worden of de subsidie moet worden stopgezet, bijgesteld of voortgezet.

In de laatste twee zinnen schuilen veel bestuurswetenschappelijke veronderstellingen en die gaan niet op, legde recent de Algemene Rekenkamer weer eens bloot.

Ontvangers van subsidies doen lang niet altijd wat is afgesproken. En het beoogde maatschappelijk effect wordt bepaald niet altijd bereikt. Evaluaties vinden niet of gebrekkig plaats. En ons parlement krijgt bij lange na niet de informatie die nodig is om te beslissen.

Om deze uitspraken te kunnen doen levert de Rekenkamer mooie analyses. Van de 633 subsidieregelingen zijn de afgelopen 5 jaar maar 81 subsidies onderworpen aan een evaluatie. En alleen een minderheid betrof de effectiviteit van de subsidie. En als dan op effectiviteit geëvalueerd werd, is dat volgens de Rekenkamer zelden deugdelijk gebeurd.

Ergo, maar eenachtste van de subsidies is feitelijk geëvalueerd, minder dan de helft van de evaluaties betrof de effectiviteit, dus zeg eenzestiende. En dan deugde het onderzoek ook niet eens. Dus ruim minder dan 5 procent van alle subsidies is deugdelijk geëvalueerd op effectiviteit. En dan kwam het voor dat ministers bij wel geëvalueerde subsidies de positieve resultaten rapporteerden, maar de kritische niet. Gekleurde informatie noemt de Rekenkamer het, een enorm understatement.

Stoppen ermee, zou de belastingbetaler dan denken. In crisistijd 6 miljard besteden en niet weten wat er met het geld gebeurt, dan is er wel een betere bestemming voor te vinden. Ik denk niet dat dit zal gebeuren. Ook het idee van de Rekenkamer om subsidies automatisch stop te zetten als blijkt dat ze niet effectief zijn, lost weinig op. Er wordt immers nauwelijks deugdelijk geëvalueerd op effectiviteit.

Ik denk dat we moeten erkennen dat subsidies een breed getolereerd smeermiddel zijn, waarmee politieke partijen, departementen en maatschappelijk subsidieontvangers de machine oliën. Een soort stilzwijgend verbond van gever en ontvanger waar niet te veel kritische vragen bij passen. Subsidies krijg je niet weg. Ik toon dat graag aan. Er is vast een subsidie voor mijn onderzoek te vinden.