Stedenbanden dupe van crisis

Stedenbanden staan onder druk wegens bezuinigingen of politieke bezwaren. Langzaam aan willen steeds meer gemeenten van hun relaties met buitenlandse gemeenten af.

Ede verbrak onlangs alle banden met het Tsjechische Chrudim en Veenendaal bouwde zijn stedenband met de Tsjechische gemeente Oloumuc op financieel gebied af. In Eindhoven, Utrecht, Nijmegen en Dordrecht woedden recentelijk discussies of banden met gemeenten in onder meer Wit-Rusland, Rusland, Nicaragua en Kameroen door moeten gaan.

Relaties met opkomende landen

De meeste stedenbanden zijn al decennia oud. Ondanks dat ze de laatste jaren minder populair werden, kwamen er her en der wat relaties met opkomende landen bij. ‘Er zijn veel banden met Chinese steden ontstaan om te investeren in economische banden op lange termijn. Ontwikkelingssamenwerking zoals in de jaren zeventig is uit. Tegenwoordig gaat het om handelsrelaties om profijt van te hebben en tegelijkertijd de partnergemeenten in armere landen te ontwikkelen,’ aldus hoogleraar (Eu)regionaal Management Frans Boekema van de Radboud Universiteit Nijmegen.

Delen ambtelijke en bestuurlijke kennis

Amsterdam heeft al in 2002 haar oude stedenbanden herzien. ‘We kozen toen voor het delen van ambtelijke en bestuurlijke kennis met buitenlandse steden. Er zijn destijds keuzes gemaakt voor banden met de herkomstlanden van onze vijf grootste etnische groepen en met twee hoofdsteden van jonge Europese lidstaten: Riga en Boedapest’, zegt Marleen de Groot van het gemeentebureau internationale betrekkingen. Met de komst van burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA, 2010) kwam er opnieuw verandering. ‘We willen een vestigingsstad voor bedrijven, toerisme en expats zijn. Ook willen we samenwerken op cultureel en wetenschappelijk gebied. Onder meer daarom streven we naar bilaterale samenwerking met grote Europese hoofdsteden.’

Uitventen goed vestigingsklimaat

Volgens Boekema is de aanpak van Amsterdam goed. ‘Het is een stad die afhankelijk is van internationale contacten en die een goed internationaal vestigingsklimaat wil hebben. Dat betekent dat je veel contacten moet hebben in andere landen, want daardoor wordt het vestigingsklimaat overal bekend. De kost gaat immers voor de baat uit.’ Amsterdam doet er verstandig aan om hiermee door te gaan.

Geen weggegooid geld

‘Je moet investeren en contacten leggen. Ze zeggen eerlijk niet te weten wat het precies in euro’s oplevert, maar je kunt het in de toekomst wel degelijk terugverdienen’, zegt hij. ‘Ze durven te investeren in stedenbanden, zodat het op lange termijn handelsbetrekkingen oplevert. Ook is het erg slim dat ze banden met steden in opkomende landen aangaan.’ Al is het moeilijk om de effecten van deze relaties in harde euro’s uit te drukken, ziet Boekema toch dat er meer buitenlandse bedrijven naar Amsterdam zijn gekomen. ‘Stedenbanden hoeven dus geen weggegooid geld te zijn.’