Rechtmatigheid doet er even niet zo toe

Gemeenten nemen voor lief dat de jaarrekeningen over 2015 door de accountant vaak als financieel niet rechtmatig zullen worden bestempeld. Dat is wrang, maar er zijn volgens de gemeentelijke koepelorganisatie verzachtende omstandigheden.

Sociaal domein
De algehele verwachting is dat door accountants bij de gemeentelijke jaarrekeningen over 2015 veel niet goedkeurende accountantsverklaringen zullen worden afgegeven. Fouten, onzekerheden en onduidelijkheden in het sociaal domein – de PGB-gelden en de zorg in natura – zijn daarvan de oorzaak. Bij de omvangrijke decentralisatie van taken op het gebied van jeugd, werk en zorg naar gemeenten lag de eerste prioriteit bij het zo goed mogelijk laten verlopen van die transitie. De gemeenten hadden even wat minder tijd voor de administratie en verantwoording.

Principieel onjuist
Ondanks een verzoek van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de accountantscontrole vanwege de buitengewone omstandigheden voor 2015 te versoepelen, houdt het rijk vast aan de reguliere uitvoering daarvan. Aanpassing van de regelgeving acht het rijk ‘principieel onjuist’ en ‘disproportioneel’ met het oog op onder andere de transparantie naar de raad.

Wrang
Dat die houding van het rijk zal resulteren in een beeld van veel niet goedkeurende verklaringen is volgens de VNG voor gemeenten wrang. ‘Hier komt bij dat de oorzaken van de onzekerheden en onduidelijkheden waar gemeenten mee worden geconfronteerd voor een groot deel buiten de macht van gemeenten liggen. Vanwege de systematiek werken ze echter door in het accountantsoordeel bij de gemeenterekening’, aldus de VNG.

Substantiële fouten
Het rijk heeft volgens de VNG in de gesprekken met het rijk over een versoepeling wel aangegeven zich ervan bewust te zijn dat een transitie als deze nu eenmaal tijd vergt en dat de oorzaken van substantiële fouten en onzekerheden deels ook buiten de gemeentelijke invloedsfeer liggen. Omdat het rijk ook vindt dat de zorgcontinuïteit in 2015 prevaleert, is het begrijpelijk dat gemeenten hun energie vooral moeten inzetten op getrouwheid van de jaarrekeningen ‘en dat rechtmatigheid in een fase van transitie niet de eerste prioriteit heeft.’ Wanneer een gemeente in het kader van de controle besluit om voor 2015 niet meer te investeren in het aantonen van de rechtmatigheid van de bestedingen, zou dat ‘een te respecteren keuze’ zijn.

Extra kosten
De VNG adviseert gemeenten het inregelen van de beheersorganisatie ten bate van de controle 2016 en 2017 voorop te zetten en de administratieve lasten voor 2015 zoveel mogelijk te beperken, inclusief eventuele extra accountscontrolekosten ten behoeve van de jaarrekening van 2015. ‘Beter is het nu om de door het rijk gekozen lijn te volgen en zich te richten op een langer termijn perspectief. Gemeenten nemen dan ook hier een eventueel niet goedkeurend oordeel voor wat betreft de financiële rechtmatigheid voor lief’, aldus VNG-directievoorzitter Jantine Kriens in een ledenbrief aan de gemeenten.