Verzacht toezicht? Vergeet het maar

Daardoor zullen veel, en in sommige provincies zelfs alle ­gemeenten, onder verscherpt toezicht komen te staan nu zij geen sluitende begroting kunnen indienen voor de jaren vanaf 2026.

Kwetsbare gemeenten

Bram Schmaal (Groninger Belang), ­gedeputeerde Financiën in de provincie Groningen, is nu drie maanden in dienst. De teruglopende financiering van de decentrale overheden is voor hem naar eigen zeggen een prioriteit. Hoewel er over 2022 en 2023 door Groningse gemeenten enkel sluitende begrotingen zijn ingediend kwalificeert Schmaal de financiële positie van de lokale bestuursorganen als kwetsbaar. Het eigen vermogen is beperkt, en de meerjarenramingen laten een minder rooskleurig beeld zien. Al met al maakt de provincie zich ernstig zorgen over de financiële positie van ‘haar’ gemeenten. 

Provincie aan de max

Net als Groningen merkt ook de provincie Limburg de onrust onder gemeenten. Toch ziet het college van Gedeputeerde Staten in het provinciehuis in Maastricht weinig kans om de pijn te verzachten. ‘Als provincie doen we al heel veel meer dan dat we wettelijk verplicht zijn. Deze bovenwettelijke ambities liggen vast in ons coalitieakkoord. Onze begroting biedt verder geen ruimte om daar vanuit de uitdagingen die het krimpende gemeentefonds voor gemeenten met zich meebrengt, nog meer aan toe voegen. Ook als provincie zitten we aan onze max’, aldus een woordvoerder van Gedeputeerde Staten.

Geen sluitende begroting meer

Een sluitende begroting blijkt steeds ­minder vanzelfsprekend, zo ervaart het provinciale bestuur van Zuid-Holland. Voor de jaren tot 2026 worden over het algemeen nog zwarte cijfers geschreven, maar daarna staan veel lokale overheden in het rood. En dat jaar komt steeds dichterbij. ‘Het is zorglijk dat inmiddels 34 gemeenten bij de begroting 2023 geen structureel sluitende meerjarenraming kunnen presenteren. Dit aantal was bij de begroting 2022 nog 12’, aldus gedeputeerde Mariëtte van Leeuwen (BBB).

Ook geen coulance

Gemeenten die in de beoordeling van hun financiële positie op zoek zijn naar coulance bij de provinciale toezichthouder lijken van een koude kermis thuis te komen. ‘De gemeenten zijn er niet bij gebaat als wij minder streng zijn, omdat ze dan uiteindelijk in financiële moeilijkheden komen en dan bijvoorbeeld alsnog extra moeten gaan bezuinigen’, aldus de gedeputeerden uit Limburg. ‘De provincie voorziet dat de gemeenten voor een steeds grotere uitdaging worden gesteld en vinden het belangrijk om gezamenlijk op te trekken om bij het rijk een duurzaam financieel perspectief te realiseren. Los daarvan dient de provincie nog steeds haar taak van financieel toezicht uit te voeren’, laat het college in Zuid-Holland weten.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 18 van deze week. (Inlog)