Brabantse gemeenten: ‘Investeren wordt onmogelijk’

Brabantse gemeenten raken volgens de provincie over drie jaar onherroepelijk in de financiële problemen als het rijk ze geen structurele inkomsten garandeert. Die waarschuwing gaven de provincie en de Vereniging Brabantse Gemeenten (VBG) de minister van Binnenlandse Zaken woensdagmiddag.

Schoolgebouwen

Samen met de provincie bracht de VBG de financiële druk en de risico’s van de gemeenten in beeld en welke gevolgen die hebben voor de beleidsvoering. Investeren, zoveel maakt het onderzoek duidelijk, wordt onmogelijk. Het is zelfs zo erg dat volgens VBG-voorzitter Marieke Moorman (tevens burgemeester van het Land van Cuijk), de helft van de Brabantse gemeenten vanaf 2026 geen begroting kan vaststellen die structureel sluitend en reëel in evenwicht is.

De financiële onzekerheid zorgt er volgens het onderzoek voor dat investeringen met langere doorlooptijden door gemeenten worden opgeschort. Dat betreft dan onder andere het uitstellen van investeren in duurzaamheid. Noodzakelijke investeringen in schoolgebouwen en ander maatschappelijk vastgoed moeten bijvoorbeeld worden uitgesteld of geannuleerd, zo meldde de Brabantse delegatie minister Bruins Slot van Binnenlandse Zaken.

Achterstallig onderhoud

Daarnaast wordt in de inventarisatie vastgesteld dat gemeenten nu al interen op de kwaliteit van hun maatschappelijke dienstverlening, zowel binnen als buiten het sociaal domein. Een andere veelgehoorde maatregel die gemeenten nemen, is om het kwaliteitsniveau op het gebied van onderhoud naar beneden bij te stellen. Voor de lange termijn leidt dat tot het risico van stijgende kosten voor het wegwerken van achterstanden of kapitaalvernietiging bij achterstallig onderhoud.

Verhogen ozb

Er zit nog wel ruimte bij gemeenten de lokale belastinginkomsten te verhogen. Gemeenten in Brabant zijn echter terughoudend met het inzetten van onroerendezaakbelasting (ozb) als sluitpost. Vergeleken met andere Nederlandse gemeenten zijn huishoudens in Brabant nu verhoudingsgewijs al meer kwijt aan ozb.

Volgens burgemeester Evert Weys van Hilvarenbeek toont het onderzoek het reële beeld van de daadwerkelijke situatie aan. ‘Het laat zien waar de pijn zit en welke onmogelijke keuzes we als gemeenten moeten maken. Daarom roepen we de minister op om snel voor duidelijkheid te zorgen over de structurele financiële bijdrage die gemeenten vanaf 2026 kunnen verwachten van het rijk.