Pensionering betekent keuzes maken

Met de daadwerkelijke pensionering lijken alle keuzes over de opbouw van het pensioen voorbij. Maar het tegendeel is waar. Is het verstandig eerst het eigen vermogen op te souperen? En wat gebeurt er met je pensioen als je parttime doorwerkt? De derde en laatste aflevering van deze pensioenserie gaat over alle keuzes bij pensionering.

Kiezen

Uit cijfers van ambtenarenpensioenfonds ABP blijkt dat vrijwel alle opties – een hoog-laag uitkering, overbrugging, deeltijduitkering – sinds 2010 sterk zijn toegenomen. Het komt ten eerste omdat die opties er vroeger niet waren. Een goede tweede verklaring zou de digitale techniek kunnen zijn. Henriëtte Raap-Scheele van Wijzer in geldzaken ziet de effecten. ‘De vragen die wij krijgen worden steeds inhoudelijker en de pensioencommunicatie wordt steeds persoonlijker. In plaats van dat dezelfde mail naar de hele populatie gaat, gaan mailtjes voor gescheiden mensen alleen naar gescheiden mensen.’

 

Ingewikkeld

Een hoop informatie is te vinden op websites als Mijnpensioenoverzicht.nl en MijnABP.nl. Goede informatie is nodig, want het pensioensysteem is ingewikkeld. In Nederland is voor heel veel groepen iets in elkaar gezet, waardoor een kerstboom aan regelingen is ontstaan.

 

Datum

Om het verhaal overzichtelijk te maken, noemt senior pensioenvoorlichter Roy Erkens van ABP de belangrijkste keuzes. ‘Eigenlijk zijn het er vier. De eerste, en misschien wel de belangrijkste, is het kiezen van een datum om vervolgens te kijken wat er onder de streep uitkomt.’ De pensioenleeftijd verschilt per fonds, maar bij het ABP kan men met pensioen vanaf de maand waarin iemand 60 wordt tot vijf jaar na de AOW-leeftijd.

 

Voorwaardelijk onvoorwaardelijk

Erkens benadrukt: ‘Wie voorwaardelijk pensioen wil ontvangen, moet het pensioen in laten gaan zodra hij of zij stopt met werken.’ Wie stopt met werken en het pensioen niet direct opneemt, is dat geld kwijt. Wie overstapt naar een andere werkgever die niet bij het ABP is aangesloten, ook. Deze regeling loopt tot januari 2023. Daarna wordt het voorwaardelijk pensioen onvoorwaardelijk.

 

Deeltijd

‘De tweede keuze is: neem ik volledig op of een gedeelte?’ In 2010 waren er slechts 367 ABP-deelnemers van deze keuzemogelijkheid gebruikmaakten, 3,7 procent van de deelnemers die in dat jaar met pensioen gingen, maar in 2017 waren dat al 3.704 mensen, oftewel 10,9 procent.

 

Nabestaanden

‘De derde keuze betreft het nabestaandenpensioen oftewel het partnerpensioen.’ Vóór het pensioen wordt naast het ouderdomspensioen dit potje opgebouwd dat bij overlijden aan de achterblijvende wordt uitgekeerd. Wie geen partner heeft, kan dit bedrag gebruiken om het eigen pensioen te verhogen. Of mensen kunnen zelf iets minder opnemen om het bedrag bij overlijden te verhogen.

 

Hoog-laag

‘De vierde keuze is wel of geen hoog-laagconstructie.’ Wie vermoedt dat in de eerste jaren van het pensioen de uitgaven hoger zullen zijn dan in latere jaren, bijvoorbeeld omdat er flink gereisd moet worden of omdat er kinderen zijn die studeren, kan ervoor kiezen om eerste een relatief hoog bedrag uit te laten betalen. In 2010 kozen 1.093 ABP-deelnemers voor deze constructie, oftewel 11 procent van alle deelnemers die in dat jaar met pensioen gingen. In 2017 waren dat er 10.179, oftewel 30 procent.

 

Kantelpunt

Het kantelpunt, dus de verandering van hoog naar laag, mag uiterlijk op 78-jarige leeftijd komen. Hoe langer de periode hoog, hoe lager het maximum. Erkens heeft een tip voor die verdeling. ‘Het is slim om een natuurlijk moment te kiezen. Bijvoorbeeld wanneer de hypotheek vervalt, wanneer de partner met pensioen gaat of wanneer de kinderen klaar zijn met studeren.’ 

 

Uitstellen

Soms kiezen mensen ervoor om het uitkeren uit te stellen, maar dat is niet altijd verstandig. ‘Uitstel betekent meer pensioen op latere leeftijd, maar het gaat ten koste van de erfenis.’

 

Beste keuze

‘Je moet geen extreme keuzes maken’, vat Erkens samen. ‘Als de keuze is gemaakt en de gezondheidssituatie verandert, kán het zijn dat je denkt: had ik dat maar anders gedaan. Aan het eind van de rit weet je pas of het de beste keuze is geweest.’