Ongeschikt

Als een gemeente meer dan twee ton wil uitgeven voor te leveren diensten, zoals onderzoeken of catering of welzijnsvoorzieningen, of voor te leveren spullen, dan moeten gemeenten dat verplicht Europees aanbesteden.

Bij werken, zoals de aanleg en het onderhoud van wegen en gebouwen, is Europees aanbesteden verplicht vanaf vijf miljoen euro. Europees aanbesteden is niet altijd leuk, want het is ingewikkeld en kost veel tijd, maar het blijkt wel vaak nuttig, als de gemeente veel minder hoeft te betalen dan gedacht. En leuk of niet, het is gewoon verplicht.

De accountant moet beoordelen of de gemeenten zich wel houden aan die verplichtingen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft al die accountantsverklaringen laten optellen. Van de 453 gemeenten constateerden de accountants dat 397 gemeenten netjes Europees hadden aanbesteed wanneer dat moest. Bij 56 gemeenten ontdekten de accountants dat die gemeenten dat niet altijd correct hadden gedaan. Gemiddeld gingen zij ruim twee keer de fout in, in totaal 117 fouten bij aanbestedingen. Een fout is nooit goed te praten, maar bij zestig miljard euro aan uitgaven per jaar zijn 117 fouten nog wel te overzien. Je zou zeggen: goed gedaan van de gemeenten!

Maar de werkelijkheid is anders. Een ander ministerie, dat van Economische Zaken, vond het nodig om nog een keer te kijken hoe goed of hoe slecht de gemeenten hebben aanbesteed. En wat ontdekte Economische Zaken? De gemeenten bakken er werkelijk helemaal niets van! De grote gemeenten, van meer dan honderdduizend inwoners, doen het bij iets meer dan de helft van de aanbestedingen correct, en de gemeenten van minder dan vijftigduizend inwoners doen het in minder dan eenderde van de aanbestedingen correct. Het gaat dus veel vaker fout dan goed. Er zijn maar tien gemeenten die het in meer dan tachtig procent van de aanbestedingen goed doen. Helemaal niks ‘goed gedaan, gemeenten’. Het was gewoon flutwerk, prutswerk, geld over de balk gegooid.

Geld over de balk gegooid door slecht aan te besteden. Daardoor hebben slimme bedrijven, die goedkoop kunnen aanbieden wat gemeenten willen, geen kans gekregen, en daardoor hebben gemeenten wellicht meer betaald voor onderzoeken, spullen of werken dan nodig. En betalen we met zijn allen dus te veel belasting.

Maar er is ook geld over de balk gegooid voor waardeloos accountantswerk. Wat hebben de gemeenten aan dure accountants als ze niet ontdekken wat de gemeenten fout doen? Wat hebben de belastingbetalers aan dure accountants als ze niet ontdekken wat de gemeenten fout doen? Wat stelt een accountantsverklaring eigenlijk nog voor?