Onderpand

Als het niet zo zorgelijk was, zou het hilarisch zijn. Maar het pijnlijke is dus dat niemand meer weet wat er moet gebeuren om de financiële crisis onder controle te krijgen. Het ene ideetje na het andere wordt gelanceerd. Vorige week hadden we maandag en dinsdag het gegoochel met cijfers van Rutte en de Jager, op dinsdag en woensdag het voorstel van Merkel en Sarkozy voor de economische regering van Europa, en donderdag en vrijdag werd beheerst door het idee van het onderpand.

Waar ik mij zorgen over maak is dat niemand in Nederland, of Europa, nog veel verder dan de komende twee dagen schijnt te kunnen denken. Financieel specialisten kiezen iedere dag een nieuw land in de Eurozone uit dat door financiële speculanten onderuit gehaald zou worden als we niet over de brug komen met vele miljarden euro’s. En obscure adviesbureautjes als S&P verhogen de feestvreugde door keurige landen als de VS een lagere ‘kredietwaardigheid’ te geven, een oordeel dat gebaseerd is op vage sommen en onduidelijke interpretaties.

Zoals onlangs een politicus zei: ‘in feite zijn we nu alleen maar pleisters aan het plakken’. Tsja, als je een wond hebt waardoor honderden miljarden euro’s wegstromen, is het de vraag of pleisters helpen. En omdat die wond steeds weer opengaat, lijkt het verstandig om eens naar de onderliggende oorzaken te kijken. Of in ieder geval duidelijk te maken hoe de oplossingen die genoemd worden, zoals zo’n Europese economische regering, een bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van de crisis en het voorkomen van de volgende crisis.

Kern van het probleem zit ‘m in het feit dat banken en financiële instellingen zonder enige correctie of beteugeling hun gang kunnen gaan. Speculeren, rommelen met hypotheken, rare financiële produkten verkopen, ondernemersrisico’s afwenden op de overheid…zowel op de particuliere als op de zakelijke markt is er geen rem op het wangedrag van de financiële sector, wat leidt tot de huidige financiële crisis. De maatregelen die de overheden nemen om de financiële sector in de teugels te houden, werken niet.

Misschien moeten we maar eens gaan erkennen dat bepaalde onderdelen van de samenleving niet geschikt zijn om in te richten als markt. Wapenhandel is er zo een. We maken wel mooie regels om de wapenhandel te reguleren, maar de kans dat die regels ook gevolgd worden is klein. Er is teveel geld mee gemoeid en dus zullen er altijd handelaren zijn die de regels ontduiken. En wapens leveren aan regimes die op de zwarte lijst staan.

Banken en financiële instellingen zijn eigenlijk net zoiets als de wapenindustrie. Ze leveren een produkt dat zo verleidelijk is (nml geld), dat de neiging er groot wordt om de regels te gaan ontduiken.

De maatschappelijke schade die de financiële sector heeft aangericht is vele malen groter dan de winst die deze marktsector heeft opgeleverd. Het principe van marktwerking blijkt in de financiële sector niet te leiden tot tevreden klanten en efficiëntere bedrijven. Maar louter tot crises.

Conclusie: laten we alle banken en financiële instellingen nationaliseren, zoal indertijd de Postbank, zodat de overheid kan bepalen wat de goede produkten zijn die ze mogen leveren en welke salarissen er betaald mogen worden.

Paul Lensink