Kleine brandjes blussen voorkomt uitval op de langere termijn

Hoe zorg je voor mentale veerkracht bij je werknemers? Is de aanpak anders als de werkvloer varieert van kantoorpersoneel tot bijvoorbeeld brandweermannen? En rol je preventiebeleid in delen uit, of betrek je gelijk de hele organisatie? In deze blog geeft Luuk Schmelzer, arbo-adviseur bij Veiligheidsregio Zuid-Limburg, antwoord op deze vragen. Laat je inspireren door zijn succesverhaal en de tips waar je als HR-professional direct mee aan de slag kunt gaan.

Geen tijd om te lezen? Luister dan de aflevering via onze podcast: ‘Maar eerst koffie’. In een halfuurtje neemt Luuk je mee in deze topics.

Over Luuk

Veiligheidsregio Zuid-Limburg kent meerdere bedrijfsonderdelen, namelijk bedrijfsvoering, crisis- en rampenbestrijding en brandweerzorg. Als arbo-adviseur zorgt Luuk ervoor dat er aandacht is voor duurzame inzetbaarheid van het personeel. En dat geldt zowel voor de mensen op kantoor, de brandweerlieden die uitrukken als ook voor de vrijwilligers.

Uit welk netwerk put jij om jouw preventiebeleid vorm te geven?

“Extern maken we gebruik van onze arbodienst, psychologen, een ergotherapeut en vertrouwenspersonen. Intern hebben we preventiemedewerkers die kijken naar risico-inventarisatie. En die is heel breed. Denk aan een losliggend snoertje waar je lelijk over kunt vallen en een veiligheidssticker om je hoofd niet te stoten tot aan mentale preventie en een goede werk-privébalans. Ook hebben we een team collegiale ondersteuning. Dat laatste was er eerst alleen voor de brandweertak, maar is nu ook uitgerold voor kantoorpersoneel. Want iedereen heeft recht op een luisterend oor.”

Waarom maak jij geen verschil tussen de mensen aan het bureau en de mensen die met hun voeten in het bluswater staan?

“Iedereen heeft te maken met mentale en fysieke gezondheid. Brandweermannen lopen op fysiek vlak risico als ze bijvoorbeeld uitrukken naar een brand en het kantoorpersoneel loopt risico als ze te lang zitten. En een thema als gezonde voeding treft elke medewerker. Dus we kijken heel goed naar wat we voor wie kunnen doen op het gebied van preventie. Op kleine schaal is dat het uitdelen van fruit en op groter vlak zijn we bezig met het project Mentale Veerkracht.”

Vertel daar eens meer over

“Uit ons eerdere project Langdurige Crisis kwam naar voren dat mentale veerkracht een belangrijke component is. We zijn vervolgens ons crisispersoneel gaan trainen binnen dit thema, maar al snel hebben we dit uitgerold naar de gehele organisatie. Want niet alleen onze crisisfunctionarissen zijn belangrijk tijdens een crisis, al ons personeel is belangrijk. En mentale veerkracht is daarnaast ook van belang in het dagelijkse leven.”

Welke aanpak hanteren jullie?

“Dit traject duurt anderhalf jaar en we betrekken al onze medewerkers, veelal mannen van middelbare leeftijd die hier al tientallen jaren werken. Van directie en brandweermedewerker tot vrijwilliger. Dit kost je in het begin misschien meer energie en budget, maar het levert zeker ook veel op. Want de risico’s kunnen overal liggen, niet alleen bij de groep die je als eerste op het oog hebt. En omdat we ook na de anderhalf jaar mentale veerkracht op de agenda willen houden, borgen we dit traject door onze eigen trainers te trainen. En dan wel in de huidige workflow, bijvoorbeeld tijdens leiderschapsdagen. Zodat we onze mensen niet belasten met nog meer trainingen.”

Zie je al effecten binnen jouw organisatie?

“Mensen geven al makkelijker hun grenzen aan. En dat is goed. We hebben liever dat mensen op de rem trappen en zeggen dat ze ‘iets’ van hulp nodig hebben, dan dat we over zes maanden aan dezelfde medewerker specialistische hulp moeten bieden als een psycholoog met gelijk een heel traject.”

En hoe leer je de leidinggevende dat gesprek te voeren?

“Het goede gesprek wordt altijd wel gevoerd. Daarnaast wil een leidinggevende vooral handvatten hebben om de juiste hulp aan te kunnen bieden. Daarvoor kunnen ze altijd bij P&O terecht. Mijn telefoon staat altijd voor ze aan.”

Hoe moeilijk, of makkelijk, is het voor die stoere brandweerman om het gesprek aan te gaan?

“Op mentale gezondheid rustte in deze sector wel een taboe. Een stoere, sterke brandweerman sprak niet over z’n gevoel. Maar dat taboe verdwijnt langzaam en dat komt doordat we erover praten met elkaar. En dat lukt doordat de chefs de deur letterlijk en figuurlijk openzetten. En ook door personeel te laten voelen dat het niet erg is dat een leidinggevende tijd vrij moet maken voor een goed gesprek.”

En kan een leidinggevende ook proactief iets doen?

“Jazeker. Door over de vloer te lopen en te vragen hoe het met iemand gaat. Als je ziet dat iemand moe is, vraag eens hoe dat komt. Dus stel ook de diepere vraag. Zo maak je van kwetsbaarheid een kracht.”

Luister nu naar de gehele aflevering

Deze blog is gebaseerd op de aflevering Van kwetsbaarheid een kracht maken? Maak ruimte voor een goed gesprek van onze  podcast ‘Maar eerst koffie’. In deze aflevering gaat co-host en Consultant inkomen en zekerheid Lisette Niemeyer in gesprek met arbo-adviseur Luuk Schmelzer. Samen bespreken zij het belang van preventiebeleid binnen de organisatie om zo werknemers met mentale veerkracht duurzaam inzetbaar te houden. En dat doen ze aan de hand van praktijksituaties en ‘best-practices’ voor professionals.