Te weinig herplant na kap Leidse bomen

In de gemeente Leiden is het bomenbestand de afgelopen jaren in zowel kwalitatieve als kwantitatieve zin verslechterd. Volgens onderzoek van de lokale rekenkamer komt dat door onduidelijke regels en het aan de laars lappen van afspraken.

De rekenkamercommissie Leiden-Leiderdorp stelt dat in het rapport Bomen in Leiden: tussen papier en praktijk. De gemeente heeft een Bomenverordening en een zogeheten Bomenfonds. Die combinatie moet garanderen dat er voldoende compensatie van gekapte bomen plaatsvindt door herplant. In de praktijk lukt dat echter slechts ten dele, blijkt uit het onderzoek. Wat heet! Sinds 2012 zijn er minstens 11.542 bomen gekapt. Ter compensatie zijn er vooralsnog tussen de 447 en 595 bomen geplant.

Bomenfonds
De storting in het Bomenfonds zou een prikkel moeten zijn voor de vergunninghouder om bomen te planten, maar dit wordt in de praktijk niet altijd volledig uitgevoerd binnen de gestelde termijn. De storting werkt in dat geval niet als een prikkel tot nakoming, maar als een afkoopsom. Dat staat volgens de onderzoekers haaks op de intentie van het fonds om de verantwoordelijkheid voor herplant in de eerste plaats bij de kapper van de bomen te leggen. Die verschuiving in verantwoordelijkheid is mogelijk doordat de gemeente niet actief controleert of de uitvoering plaats vindt.

Teveel gedoe
Wanneer de compensatie uiteindelijk niet wordt gerealiseerd, kan de gemeente het geld zelf gebruiken voor de versterking van het bomenbestand. De rekenkamer stelt vast dat het Bomenfonds sinds de invoering in 2012 flink is gegroeid, in tegenstelling van het bomenbestand. Wat blijkt? Bouwers die bomen kappen, stoppen vaak wel geld in het Bomenfonds voor nieuwe bomen. Maar ze planten niet altijd genoeg nieuwe bomen. Bijvoorbeeld omdat er onvoldoende plek is. ‘Of omdat ze het te veel gedoe vinden. Hun geld blijft in de pot. Er komen geen nieuwe bomen’, zo legt de rekenkamer in een publieksversie van het onderzoek in toegankelijke taal uit.

Onvoldoende controle
De gemeente zelf blijkt zich evenmin altijd goed aan de (eigen) regels te houden. Waar de gemeente als vergunninghouder zelf bomen kapt voor bijvoorbeeld een nieuwe weg en gehouden is aan een donatie aan het Bomenfonds en het planten van nieuwe bomen, wordt die afspraak niet altijd nagekomen. Daarnaast controleert de gemeente onvoldoende of bouwers wel nieuwe bomen planten. ‘Bouwers die geen bomen planten, krijgen geen waarschuwing’, ontdekte de rekenkamer.

En als een bouwer geen nieuwe bomen heeft geplant, zo is de regel, moet de gemeente dat zelf doen met geld uit het Bomenfonds. Maar het lukt de gemeente volgens de onderzoekers niet om al die bomen te planten.

Nieuwe bomenverordening
Het wachten is nog op een bestuurlijke reactie van het college van burgemeester. In april wordt het onderzoeksrapport van de rekenkamer besproken door de gemeenteraad, tegelijk met de behandeling van een nieuwe bomenverordening.